Verbum

слядзі́ць, сляджу, слядзіш, слядзіць; слядзім, следзіце; незак., чым і без дап.

Разм. Пакідаць сляды на падлозе, пэцкаючы яе. І хутка белыя масніцы Слядзіў валёнкамі Лявон. Гаўрусёў. [Васіль:] — Калі дазволіш, дык я вось на гэты табурэт прысяду... Не хачу слядзіць у тваім хораме. Сіняўскі.

сця́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак.

Разм. Зразумець, разабрацца ў чым‑н.; здагадацца, скеміць; абдумаць, прыкінуць у галаве. Спачатку Міша нават не сцяміў, якая бяда напаткала яго. Пальчэўскі. Рэшткамі памутнелай свядомасці Сотнікаў сцяміў, што дапамогі не будзе, і нічога больш не прасіў. Быкаў.

сцясні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.

Пацясняючы, пазбавіць прасторы, зрабіць меншымі прастору, месца, якое занята кім‑, чым‑н. Каб яшчэ больш сцясніць пазіцыю і не даць палякам разгарнуцца для бою, Букрэй загадаў заваліць дарогу за грэбляю, каб конніца не магла праскочыць. Колас.

тры́нкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., на чым.

Разм. Неакуратна або няўмела іграць на якім‑н. музычным інструменце. [Каця:] — Алёша — сапраўдны чалавек... А ты [Рая], ты заводзіш шуры-муры з гэтым старым смаўжом... толькі праз тое, што ён умее трынкаць на гэтым тваім паламаным раялі. Шамякін.

угру́зіць, угружу, угрузіш, угрузіць; зак., каго-што.

Разм. Даць глыбока ўвязнуць, засесці ў чым‑н. ліпкім, сыпкім. Вось гэта грэбля — бяда і гора... Пакуль праедзеш яе — духі вытрасеш.., а ў мокрае лета і каня ўгрузіш, і сам, як д’ябал, у гразі выкачаешся. Колас.

укараці́цца, ‑роціцца; зак.

1. Зрабіцца карацейшым, меншым па даўжыні, працягласці. Кажуць людзі, што калісьці хвост у зайца быў пушысцей і даўжэй, чым у лісіцы. Як ён мог укараціцца, стаць такім, што смеху варты? Дубоўка.

2. Стаць менш працяглым у часе. Дні ўкараніліся.

ускаці́цца, ускачуся, ускоцішся, ускоціцца; зак.

Коцячыся, апынуцца па чым‑н. Мяч ускаціўся на коўдру. // Узлезці, узабрацца, узысці куды‑н. [Барановіч:] — Я ж.. — ледзьве на сані ўскаціўся, так мне баліць цяпер гэтая нага, аж тузае. Чорны. На вышыню ўскацілася пяхота, Штыкі наперад дружна несучы. Калачынскі.

утрая́, прысл.

У тры разы, утрайне. Бацька ўвесь час ездзіў з канём па заработках.., бо чалавек з канём зарабляў удвая, а то і ўтрая болей, чым адзін. Дамашэвіч. Я стаяла ў вестыбюлі завода, разглядаючы вялізную, утрая большую за газетны аркуш, газету. Савіцкі.

халадні́к, ‑у, м.

Халодная страва з бацвіння, шчаўя, агуркоў, цыбулі, запраўленая смятанай і пакрышаным яйцом. З кухні чуваць быў прыглушаны басок: — Ну, Алена Паўлаўна, якія прэтэнзіі?.. Вы ведаеце, чым халаднік запраўлены? Смятана — першы гатунак, яйцы, цыбуля зялёная, кроп — халаднік, хоць выпі... Сапрыка.

хапатлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Абл. Паспешлівы, таропкі. Потым пачуліся хапатлівыя рухі, успыхнула запалка, і Васіль адхіснуўся. Шашкоў. Васіль хутчэй угадаў, чым разгледзеў Праксэдзіну хапатлівую хаду. Шарахоўскі. // Які спяшаецца што‑н. рабіць. [Жанчына] хапатлівымі пальцамі развязала вузлікі, з размаху разгарнула хустачку па ўсёй далоні. Скрыган.