◎ Начэ́льнікі ’абіўка з тонкіх дошак у вушаках’ (гродз., КЛА). Да чало ’пярэдняя частка’, параўн. рус. начёльники ’два брусы над чалом печы’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трыумфава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; незак.
Разм.
1. над кім-чым і без дап. Атрымліваць перамогу, браць верх. Над краем шыбеніц, астрогаў Трыумфаваў каронны кат. Купала.
2. без дап. Радавацца, весяліцца з прычыны перамогі над кім‑н., з поваду поспеху ў чым‑н. Станіслаў трыумфаваў, смакуючы наперад выйгрыш закладу. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тума́н I, -ну м., прям., перен. тума́н;
над рэ́чкай узніма́ўся т. — над ре́чкой поднима́лся тума́н;
т. у галаве́ — тума́н в голове́;
т. у вача́х — тума́н в глаза́х;
◊ напусці́ць т. — напусти́ть тума́ну
тума́н II м., ист. (денежная единица) тума́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
румя́ніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; незак.
1. Пакрывацца румянцам (у 1 знач.); чырванець. Твар румяніцца дзявочы, І бярозкай гнецца стан... Гурло.
2. Пакрываць твар румянамі; фарбавацца. Жанчына румяніцца.
3. Набываць чырвоны колер, адценне, чырванець. Над полем, Над сасоннікам, Над гаем Румяніцца вячэрняя зара. Свірка. Да раніцы над мястэчкам румянілася патрывожанае неба. Паўлаў. // Падсмажваючыся, пакрывацца залаціста-карычневай скарыначкай; запякацца. Пірог пачаў румяніцца. □ Смажаная на зборы бульба румянілася хрумсткімі скрылікамі на вялікай патэльні. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ці́тла, ‑ы, ж.
У сярэдневяковай пісьменнасці Русі і Грэцыі — надрадковы знак у выглядзе ламанай рыскі, які ставіўся над словамі, напісанымі скарочана, або над літарамі, калі яны мелі лічбавае значэнне.
[Ад грэч. títlos — надпіс.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
outweigh
[,aʊtˈweɪ]
v.t.
1) пераважа́ць, быць цяжэ́йшым
2) пераважа́ць ва́ртасьцю, ва́жнасьцю або́ ўплы́вам; браць верх над чым
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дамінава́ць
(лац. dominari)
1) пераважаць, панаваць, быць асноўным (напр. у карціне дамінуе чалавечая фігура);
2) узвышацца над навакольнай мясцовасцю (напр. гара дамінавала над горадам).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
low2 [ləʊ] adv. ні́зка;
She bent low over the child. Яна нізка схілілася над дзіцем;
lie low зато́йвацца
♦
high and low усю́ды
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
grip1 [grɪp] n.
1. сціска́нне; хва́тка
2. (on) кантро́ль, ула́да (над чым-н.)
♦
come/get to grips with разабра́цца (у праблеме, сітуацыі)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Надвосень ’перад пачаткам восені’ (калінк., З нар. сл.), на́досень ’пад восень’, ’першая палова восені’ (ТС). З над ’перад’ + восень (він. скл.), параўн. надвечар (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)