вы́быць, -буду, -будзеш, -будзе; вы́будзь; зак. (афіц.).
Перастаць знаходзіцца або лічыцца дзе-н.
В. з горада.
В. у камандзіроўку.
В. са строю.
|| незак. выбыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. выбыццё, -я́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абало́на, -ы, ж.
1. Частка даліны ракі, якая ў паводку заліваецца вадою.
Прылесная балоцістая а.
2. Малады слой драўніны, што знаходзіцца паміж стрыжнем і карою.
|| прым. абало́нны, -ая, -ае.
Абалонныя лугі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хаду́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Дэталь машыны, механізма, якая знаходзіцца ў пастаянным руху.
2. толькі мн. Прыстасаванне ў выглядзе рамы на колцах, пры дапамозе якога дзяцей вучаць хадзіць (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Марацава́ць ’знаходзіцца ў стане цечкі’ (Сл. ПЗБ). Да ма́рац ’сакавік’ (гл.) — перыяд цечкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ры́хчыцца, ры́шчыцца ’знаходзіцца ў стане цечкі’ (чэрв., віл., Сл. ПЗБ). Ад ры́скаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЛО́РЫЯ
(ад лац. gloria упрыгажэнне, арэол),
аптычная з’ява ў атмасферы ў выглядзе каляровых кольцаў вакол ценю назіральніка (ці прадмета, што знаходзіцца каля яго), калі цень падае на воблака або слой туману. Часта назіраецца ў гарах (калі воблака знаходзіцца ніжэй назіральніка) ці ў час палётаў над воблакамі. Абумоўлена дыфракцыяй святла на кроплях вады. Колеры ў глорыі: унутры блакітны, звонку чырвоны.
т. 5, с. 302
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вісе́ць, вішу́, вісі́ш, вісі́ць; вісі́м, вісіце́, вісяць; вісі́; незак.
1. Будучы прымацаваным да чаго-н., знаходзіцца ў вертыкальным становішчы без апоры.
Люстра вісіць над сталом.
Аб’ява вісіць на дзвярах.
Капялюш вісіць на вешалцы.
Самалёты вісяць над полем бою (перан.: лятаюць, кружачыся). Сукенка з аднаго боку вісіць (спадае, не аблягае фігуру). В. у паветры (перан.: знаходзіцца ў няпэўным становішчы). В. на тэлефоне (перан.: часта і доўга гаварыць па тэлефоне; разм.).
2. Выдавацца, выступаць уперад якой-н. сваёй часткай, навісаць.
Скала вісела над дарогай.
Бяда вісела над галавой (перан.).
◊
Вісець над каркам (разм.) — дакучаць каму-н.
Вісець на валаску (разм.) — знаходзіцца ў небяспечным становішчы.
Вісець на карку (разм., неадабр.) — быць на ўтрыманні ў каго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
луна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Плаўна лятаць, рухацца ў паветры.
Буслы лунаюць у вышыні.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Павольна развявацца.
Лунаюць сцягі над плошчай.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Плысці, распаўсюджвацца (пра песні, музыку і пад.).
Песні лунаюць — настрой узнімаюць.
4. перан. Знаходзіцца ў стане ўзвышаных або далёкіх ад рэчаіснасці мар.
◊
Лунаць у воблаках (у надхмар’і) (неадабр.) — знаходзіцца ў летуценным стане, не заўважаючы навакольнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
afoot [əˈfʊt] adj.
1. які́ рыхту́ецца; які́ знахо́дзіцца ў ста́не падрыхто́ўкі;
There is a plan afoot. Рыхтуецца план.
2. пехато́й, пе́шшу, пе́шкі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
embattled [ɪmˈbætld] adj. fml
1. той, які́ знаходзіцца ў ця́жкім стано́вішчы (пра чалавека, фірму, арганізацыю і да т.п.)
2. акру́жаны, абкру́жаны (ворагамі)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)