паганя́ты, ‑ага, м.
1. Той, хто паганяе запрэжаных жывёл; возчык. Ззаду сеў начальнік канвою і загадаў паганятаму ехаць. Галавач. Як ні гразіўся, ні сцябаў.. [коней] скураной пугай паганяты, як ні пяліся яны,.. воз не кранаўся. Мележ.
2. Той, хто падганяе на працы, наглядчык. [Дзед Банэдык:] — Паганятыя з бізунамі стаялі над каркам у кожнага... Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вазо́к, ‑зка, м.
1. Памянш. да воз (у 1, 2 і 3 знач.).
2. Лёгкія сані, спецыяльна абсталяваныя для выезду. Хутка з песнямі і музыкай на машынах, у санях, на вазках пачалі пад’язджаць да школьнага двара выбаршчыкі з суседніх калгасаў. Васілевіч. На вазку за шырокай спіной рамізніка сядзелі маладыя хлопцы. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
квіты́, у знач. вык.
Разм. Разлічыліся, расквіталіся. — Апошні воз бульбы, Андрэй Дзям’янавіч, у лік плана адправіў на нарыхтоўчы пункт. З дзяржавай мы квіты. Хадкевіч. — Вазьміце граду, а то і дзве з нашага агарода за хатай, і будзем квіты, — прапаноўвалі адзін перад адным памяркоўныя хлопцы, але стары ўпарта стаяў на сваім. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збаёдаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Згубіць, невядома дзе падзець. — Але воз трэба забраць зараз, каб стары за зіму не збаёдаў дзе яго. Сабаленка. — А так, пячатка ў мяне з сабою, аформім [цялят], а то яшчэ збаёдаеце, — гаварыў Тамаш. Гурскі. // Загубіць, знішчыць. Збаёдаць чалавека. // Марна патраціць, перавесці. Збаёдаць грошы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Абматаць, апавіць што‑н. некалькі разоў. Уматаць пакунак шпагатам. Уматаць воз вяроўкамі.
2. Матаючы ніткі ў клубок, заматаць унутр што‑н. пабочнае. Уматаць напарстак у клубок.
3. Намотваючы, змясціць у чым‑н., на чым‑н. Вялікага матка ў адзін клубок не ўматаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выця́гвацца несов.
1. выдёргиваться;
2. (увеличиваться в длину) вытя́гиваться;
3. разг. (расти) вытя́гиваться;
4. (распростираться) растя́гиваться;
5. (выпрямляться) вытя́гиваться;
6. (располагаться по одной линии) вытя́гиваться;
7. разг. (выходить с трудом) выбреда́ть, выполза́ть;
1-7 см. вы́цягнуцца;
8. разг. напряга́ться;
конь ~ваўся, выво́зячы воз — конь напряга́лся, вывозя́ воз;
9. страд. выдёргиваться; выдвига́ться; выта́скиваться; вынима́ться; извлека́ться; вытя́гиваться; протя́гиваться; тащи́ться; см. выця́гваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уці́снуць сов.
1. вжать, вдави́ть, вти́снуть;
у. ко́рак у бутэ́льку — вжать (вдави́ть, вти́снуть) про́бку в буты́лку;
2. (уместить) вти́снуть;
у. паду́шку ў чамада́н — вти́снуть поду́шку в чемода́н;
3. (уменьшить в объёме) ужа́ть; (связывая — ещё) увяза́ть;
у. се́на на во́зе — ужа́ть се́но на возу́;
у. воз — увяза́ть воз;
4. (вобрать) втяну́ть;
у. галаву́ ў пле́чы — втяну́ть го́лову в пле́чи
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абаб’е (воз.) 1/10; 4/304
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Азяранскае (воз., бас. Сіпы) 9/530
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Апіварда (воз.) 1/388; 4/294
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)