Рыхтава́ць ’прыводзіць у стан гатоўнасці’, ’гатаваць’, ’працаваць над чым-небудзь’ (ТСБМ), ’выпраўляць’ (Яруш.), рыхтава́цца ’рабіць прыгатаванні’, ’збірацца’ (ТСБМ; віл., беласт., в.-дзв., Сл. ПЗБ; Гарэц.), рихтовацьца ’тс’ (Нас.), рыхту́нак ’падрыхтоўка’ (Сцяшк. Сл.), ст.-бел.рихтовати ’рыхтаваць’, с.-в.-ням.richten ’накіроўваць’ (Чартко, Дасл. па літ. і мове, Гродна, 1967). Сюды ж рыхтова́ць ’парадкаваць, раўняць канцы калод у плыце’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запрэ́гчы, ‑прагу, ‑пражэш, ‑пражэ; ‑пражом, ‑пражаце, ‑прагуць; пр. запрог, ‑прагла і ‑прагла, ‑прагла і ‑прагло; заг. запражы; зак., каго-што.
1. Вупражжу злучыць (запражную жывёліну) з калёсамі, санямі і пад.; упрэгчы. На другі дзень на захадзе сонца запрог дзядзька Марцін чорнага коніка.., каб завезці пляменніка на станцыю.Колас.Загадаў пан запрэгчы тройку коней, сеў з фурманам і памчаўся даганяць мужыка.Якімовіч./ Пра калёсы, сані і пад. Зараз жа загадаў [пан] запрэгчы брычку і разам з аканомам паехаў у Сячанку...Чарот.
2.перан.Разм. Нагрузіць цяжкай работай, прымусіць многа працаваць. Запрэгчы ў работу. □ Маці нашай не заставалася нічога іншага, як запрэгчы ў гаспадарку мяне.Брыль.
•••
Запрэгчы ў аглоблі (у хамут) — узяўшы над сваю ўладу, прымусіць працаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
run down
а) спыні́цца, пераста́ць працава́ць
б) зьбіць з ног у бе́гу
в) зьнясі́ліцца; заняду́жаць
г) прыніжа́ць, зьнеслаўля́ць
д) занепада́ць, хілі́цца да ўпа́дку
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
распача́ць працава́цьánfangen* zu árbeiten, mit der Árbeit ánfangen*, éine Árbeit begínnen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
супо́льнапрысл. zusámmen; geméinsam; geméinschaftlich; im Veréin (mit D);
працава́ць супо́льна Hand in Hand árbeiten;
дзе́йнічаць супо́льна geméinsam hándeln; mit j-m am gléichen Seil [Strang] zíehen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
рачкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.
Разм. Паўзці на карачках, ракам. // Цяжка працаваць сагнуўшыся, не разгінаючыся. Бач, дзень у дзень ад цямна да цямна рачкавала [Маруся] на полі цяжарная, і каб хоць калі паскардзілася, пра крыўду сваю намякнула!Сачанка.У полі садзілі бульбу, рачкавалі ў агародах.., але большасць мужчын і хлопцаў сядзелі без работы.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цягаві́ты, ‑ая, ‑ае.
Здольны многа і цяжка працаваць; загартаваны ў працы; працавіты. Валы — цягавітая, пакорлівая скаціна, корму ёй дабіраць не трэба, а работы адзін вол зробіць за трое коней.Пестрак.[Дырэктар:] — Цяжкі цэх, ясна. Там не кожны падніме. Туды трэба чалавека цягавітага, з галавой, такога, што можа любую справу на ногі паставіць.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перыферы́я
(гр. periphereia = акружнасць)
1) аддаленая ад цэнтра мясцовасць, а таксама мясцовыя ўстановы ў адрозненне ад цэнтральных (напр.працаваць на перыферыі);
2) аддаленая ад цэнтра частка чаго-н. (напр. нервовая п.);
3) інф. абсталяванне і прыстасаванні, якія адносяцца да камп’ютэра.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Stúndenplan
m -s, -pläne
1) раскла́д заня́ткаў [уро́каў]
2) пагадзі́нны гра́фік
mit Stúndenplänen árbeiten — працава́ць па пагадзі́ннаму гра́фіку
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
істу́жкаісту́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. Вузкая палоска тканіны, якая выкарыстоўваецца для ўпрыгажэння, аблямоўкі і інш. мэт.
Шаўковая істужка.
І. ўплецена ў касу.
2. Доўгая вузкая паласа з якога-н. матэрыялу, якая служыць для тэхнічных і інш. патрэб.
Ізаляцыйная істужка.
3. Рухомае перадатачнае палатно ў некаторых механізмах.
Працаваць на канвеерных істужках.
|| прым.істу́жкавы, -ая, -ае, сту́жкавы, -ая, -ае, істу́жачны, -ая, -ае (да 1 знач.) істу́жачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)