Verbum

нае́зд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. наехаць.

2. Прыезд каго-н. куды-н. на нейкі час.

Н. турыстаў.

3. Раптоўны набег, напад вялікай колькасці каго-, чаго-н.

Спусташальны н.

4. у знач. прысл. нае́здам. Прыязджаючы зрэдку і ненадоўга.

Бываў у вёсцы н.

налыга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак.

1. каго-што. Злучыць, звязаць пры дапамозе вяроўкі, рэменя і пад.

Н. валоў.

2. што і чаго. Тое, што і нанізаць (разм.).

Н. нізку баравікоў.

3. каго. Налавіць (пры дапамозе пятлі).

Н. арканам дзікіх коней.

|| незак. налы́гваць, -аю, -аеш, -ае.

дакрану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. да каго-чаго. Даткнуцца да каго-, чаго-н.

Печ так нагрэлася, што не д.

2. да чаго. Паспытаць, паспрабаваць што-н. (звычайна з адмоўем).

Вельмі спяшаліся, да пачастунку нават не дакрануліся.

|| незак. дакрана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разгайда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і разго́йдаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Прымусіць моцна гайдацца (гойдацца).

Р. арэлі.

2. Гайдаючы (гойдаючы) каго-, што-н., надаць яму сілу інерцыі для кідання.

Р. за рукі-ногі і кінуць у ваду.

|| незак. разго́йдваць, -аю, -аеш, -ае.

раскалыха́ць, -лышу́, -лы́шаш, -лы́ша; -лышы́; -лыха́ны; зак.

1. каго-што. Пачаць моцна калыхаць, прымусіць калыхацца.

Р. качэлі.

2. што. Калышучы, зрабіць хісткім, няўстойлівым.

Р. слупок.

3. перан., каго (што). Вывесці са стану апатыі, абыякавасці.

Пыталіся многа, ледзь раскалыхалі яго на адказы.

|| незак. раскалы́хваць, -аю, -аеш, -ае.

закліна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго (што). Настойліва прасіць, маліць аб чым-н.

З. памяццю бацькоў.

2. каго-што. У прымхлівых людзей: падпарадкоўваць сабе сілай магічных слоў, малітваў.

З. змей.

З. скарб.

|| наз. закліна́нне, -я, н. (да 2 знач.).

|| прым. закліна́льны, -ая, -ае (да 2 знач.).

заспе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́ты; зак.

1. каго-што. Прыбыўшы, паспець убачыць, знайсці на месцы.

З. поезд на станцыі.

Я заспеў сябра яшчэ дома.

2. каго (што). Раптоўна застаць дзе-н., у якім-н. стане, за якім-н. заняткам.

З. злодзея.

Ноч заспела падарожнікаў у лесе.

кваліфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак.

1. каго (што). Устанавіць (устанаўліваць) ступень чыёй-н. падрыхтоўкі, годнасці да якой-н. працы, дзейнасці.

К. спецыяліста.

2. каго-што. Ацаніць (ацэньваць), вызначыць (вызначаць) якім-н. чынам.

Як к. такія паводзіны?

|| наз. кваліфіка́цыя, -і, ж.

Высокая к. рабочых.

перапыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго (што) і без дап. Спытаць яшчэ раз (звычайна не пачуўшы ці не зразумеўшы).

2. каго-што. Апытаць усіх, многіх; спытаць пра ўсё, многае.

П. усіх знаёмых пра здарэнне.

Яна пра ўсё перапытала ў мяне.

|| незак. перапы́тваць, -аю, -аеш, -ае.

паберагчы́, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; пабяро́г, -берагла́, -гло́; -ражы́; зак., каго-што.

1. Часова ўзяць пад сваю ахову, не дапусціць страты чаго-н., захаваць.

П. чужыя рэчы.

П. грошы.

2. Аднесціся да каго-, чаго-н. беражліва, клапатліва.

П. хворую сястру.

Не хвалюйся, паберажы сваё здароўе!