сагна́ць сов.

1. в разн. знач. согна́ть;

с. з ме́сца — согна́ть с ме́ста;

с. жывёлу ў адзі́н двор — согна́ть скот в оди́н двор;

с. баро́даўку — согна́ть борода́вку;

2. разг. (освободиться от чего-л., удалить что-л.) обмахну́ть (пыль, снег);

3. разг. (увести) угна́ть;

4. содра́ть (кору и т.п.);

5. разг. (поранить) ссади́ть;

с. ахво́ту — удовлетвори́ть жела́ние;

с. злосць — сорва́ть зло;

с. сма́гу — утоли́ть жа́жду;

с. сем пато́ў — согна́ть семь пото́в;

с. сон — вздремну́ть, прикорну́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

упе́рціся сов.

1. в разн. знач. упере́ться;

у. рука́мі ў сцяну́ — упере́ться рука́ми в сте́ну;

мы е́халі, е́халі і ўпе́рліся ў плот — мы е́хали, е́хали и упёрлись в забо́р;

спра́ва ўпе́рлася ў непрадба́чаную ця́жкасць — де́ло упёрлось в непредви́денную тру́дность;

2. заупря́миться, заарта́читься;

конь упёрся і ні з ме́сца — ло́шадь заупря́милась (заарта́чилась) и ни с ме́ста;

3. разг. (с трудом или вопреки желанию других войти куда-л.) впере́ться, вломи́ться;

упёрся як бара́н — упёрся как бара́н

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

soil

I [sɔɪl]

n.

1) гле́ба, зямля́ f., грунт -у m.

A farmer tills the soil — Земляро́б абрабля́е зямлю́

2) край -ю m.; краі́на f.

II [sɔɪl]

1.

v.t.

1) бру́дзіць, пэ́цкаць

He soiled his clean clothes — Ён запэ́цкаў сваю́ чы́стую во́пратку

2) пля́міць

3) Figur. пля́міць, га́ньбіць

to soil the family name — зга́ньбіць імя́ сям’і́

4) мара́льна псава́ць

2.

n.

забру́джанае ме́сца, пля́ма f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

parade

[pəˈreɪd]

1.

n.

1) пара́д -а m.; урачы́сты марш, працэ́сія

2) выстаўля́ньне напака́з

to make a parade of — выстаўля́ць напака́з, задава́цца, выхваля́цца

3) ме́сца, дзе адбыва́ецца пара́д

4) вайско́вы пака́з, агля́д во́йска

5) пляцо́ўка для вайско́вых вучэ́ньняў, пара́даў, пляц-пара́д

2.

v.

1) ісьці́ пара́дам напака́з

2) ісьці́ ў працэ́сіі

3) выстаўля́ць напака́з

4) стро́іць (-ца) для вайско́вага агля́ду або́ інспэ́кцыі; маршырава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

недахоп, хіба, брак, няспраўнасць, недаробка, дэфект / прыроджаны: ганьба; загана, вада, завада, агрэх, пахіба, пахібка (разм.); непаладкі (разм., мн.); сказа (абл.); грэх, прарэха, слабасць, слабінка, пляма, памарка, хвароба, балячка, вывіх, мінус (перан.) □ слабы бок, слабае месца, слабая мясціна, цёмны бок, ценявы бок, ахілесава пята

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Алё́с ’алешнік, балота, пакрытае густым алешнікам і лазой, мокрае месца’ (Бяльк., БРС, Гарэц., Касп., Маш., ДАБМ), альса ’балотная сенажаць часам з альхой’ (Касп.), смален. алёс (Дабр.), паўдн.-пск. алёс, польск. olśna. Этымалагічная сувязь з альха (вольха), альша не выклікае сумненняў, але захаванне s пасля ь незразумелае. Лінгвагеаграфія слова дазваляе думаць аб балтыйскай крыніцы. Тады алёс < *als (літ. al̃ksnis ’вольха’). Гл. Тапароў-Трубачоў, Лингв. анал., 254, гл. таксама Талстой, Геогр., 160, дзе спасылка на вуснае выказванне Трубачова. Карскі, РФВ, 49, 12, алёс лічыць з лат. aluots ’крыніца’, што фанетычна, семантычна і геаграфічна неверагодна. Параўн. Фасмер, 1, 71.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Артэ́па, артэ́пель ’топкае месца’ (Касп.). Няясна. Фанетыка (тэ) быццам бы ўказвае на запазычанне, але ў пскоўскіх гаворках адзначана арте́п ’канава’ (?), артёпина ’балота’, арте́пь. Таму, магчыма, трэба звязаць з рус. дыял. вертеп вялікі яр з непраходным лесам, кустаўём’, ’варонка, у якую ўваходзіць балотная вада’, вертепижина ’калдобіна’, укр. прыкарп. вертеп ’шчыліна паміж гарамі; яма; балка’, вартеп, гартопе, гертоба (Клепікава, Карпат, диал. оном., 52–93, дзе гл. агляд этымалогій і літаратуры пра вертеп), ст.-слав. въртъпъ ’пячора’, балг. въртоп ’вадаварот’, да якіх адносіцца і прыведзенае Яшкіным слаўг. вярцеп ’вялікі роў, які зарос кустамі’ (аб рус. вертеп гл. арт. Уладзімірская, ЭИРЯ, 6, 28–40). Гл. вярцеп.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бакай ’рачная пратока; глыбокае месца ў рацэ; яма ў балоце’ (Інстр. лекс.). Рус. дыял. бака́й ’ручай’, укр. бака́й ’глыбокая яма ў рацэ, сажалцы; выбоіна (з вадой) на дарозе’ (ці сюды ж укр. бакаль ’возера’?). Слова няяснага паходжання. Магчыма, запазычанне з усх. моў. Параўн. Фасмер, 1, 109; Юркоўскі, SOr., 13, 69. Не пераконвае прыняцце роднаснасці з гальск. beccus ’заглыбленне, упадзіна’ (так Гараеў, 9) або параўнанне (Сабалеўскі, Slavia, 5, 441) з бак. Рудніцкі (57) прапануе вывядзенне ад бак ’рэзервуар’. Наўрад ці гэта так (супраць Юркоўскі, там жа). Не пераконвае таксама версія пра запазычанне з італ. bocca ’рот, вусце, заліў і т. п.’

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бамбэ́лак невялікі барабан з бразготкамі’; пераносна ’жывот’ (Янк. Мат.). Запазычанне з польск. bąbel, bębel ’пухір, бурбалка’, памянш. bąbelek, кантамінаванага з польскім bębenek ’бубен, барабан’ (першае — да слав. асновы bǫb‑, другое — таксама да bǫb‑; экспрэсіўна-гукапераймальныя асновы, гл. Слаўскі, 1, 29, 31). Кантамінацыя мела месца, мабыць, ужо ў бел. мове. Але не выключаецца, што бамбэ́лак проста з польск. bąbelek ’бразготка’. Параўн. значэнне бел. слова: ’невялікі барабан з бразготкамі’ (!). Параўн. укр. бамбу́лька ’круглая ягада (бульбы)’ < польск. Да фанетыкі такіх запазычанняў гл. Зілынскі, PF, 12, 376. Пра магчымасць захоўвання групы ‑ом‑ (< прасл.‑ǫ‑) у слав. мовах гл. Махэк₂, 44 (але непераканаўча).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Барліна ’барка, вялікая лодка, баржа, вялікі рачны човен’ (БРС, Янк. I, Маслен., КЭС, лаг.), бэрліна (Бесар., 153). Рус. берли́нка ’від рачнога судна на Дняпры і Сожы’, укр. берли́на, берлі́на ’від чаўна, баржы на Днястры’. Паводле Брукнера, 21; Клюге, Seemannsspr., 88; Корбута, PF, 4, 482, ад назвы месца Berlin (як і назва карэты рус. берли́н). З іншага боку, Гараеў, а за ім і Безлай, Novejše, 10–11, вылучаюць іншую версію (Гараеў: сувязь з польск. berło, укр. берло ’палка, жэзл’; Безлай прыводзіць слав. адпаведнасці: славен. brlȁ ’агароджа, частакол у рацэ’ і да т. п.). Гл. яшчэ Фасмер, 1, 158.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)