Рагаза́ 1 ’усе рэчы, што не прылягаюць шчыльна адна да адной’, ’сукаватая палка, ламачына, сук’, ’беспарадак’ (Нас., Гарэц., Бяльк.), ’рагаццё’ (Юрч.), ’няўмека’ (Сцяшк. Сл.), раго́зіна ’сукаватая палка’ (Сцяшк.), раго́за ’нешта калючае, зачэпістае’, ’сварлівы чалавек’ (КЭС), рагазу́лька ’раскірака’, ’нешта раздвоенае’ (Гарэц.), рагазю́лі: вілакі нейкія, як рагазюлі, стаяць у вачах (Наша слова, 1992, 19 лют.), ст.-бел. рагоза ’дрэнны чалавек’ (Баркулабаўскі летапіс), сюды ж рагазіць ’перашкаджаць’ (Гарэц.), рус. дыял. ра́гоза́ ’раздор’, ’сварлівы чалавек’, ра́гози́ть ’балбатаць, хлусіць, мітусіцца ўпустую’, ст.-рус. рагоза ’сварка’, рагозьнъ ’сварлівы’, рогозити ся ’абурацца’, Фасмер збліжае з серб.-ц.-слав. рогал̑евати ’непакоіць’, славен. regetáti ’квакаць’, ’трашчаць’, лат. rēdzêt ’гневацца’ (Фасмер, 3, 429). Бязлай (3, 144–145) узводзіць да *rag‑, што са змененым вакалізмам выступае ў *rog‑ (рагатаць) і reg‑ (гл. рыгаць). Гл. таксама Сной, 599. Няпэўна; для некаторых слоў нельга выключыць сувязь з рог 1 (гл.) на базе метафарычнага пераносу па форме рэаліі.

Рагаза́ 2 ’рагоз’ (Мат. Гом.), ragozá (Арх. Федар.). Гл. рагоз.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

антрапаге́н

(ад гр. anthropos = чалавек + genos = нараджэнне)

геал. сучасны перыяд геалагічнай гісторыі Зямлі, які налічвае каля мільёна гадоў і звязаны з узнікненнем чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

до́нар

(англ. donor, ад лац. donare = дарыць, ахвяраваць)

чалавек, у якога бяруць кроў для пералівання або які-н. орган для перасадкі раненаму, хвораму.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

інтраве́рт

(англ. introvert, ад лац. intro = унутр + vertere = паварочваць)

псіх. чалавек, псіхічны склад якога характарызуецца засяроджанасцю на сваім унутраным свеце, замкнутасцю (проціл. экстраверт).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

нарма́льны

(лац. normalis = урэгуляваны)

1) які адпавядае нормам, звычайны, натуральны (напр. н-ая тэмпература, н. колер скуры);

2) псіхічна здаровы (напр. н. чалавек).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

рэзанёр

(фр. raisonneur)

1) персанаж п’есы, які прама выражае ідэі, маральна-этычныя погляды аўтара;

2) чалавек, які любіць весці доўгія размовы павучальнага характару.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

спо́ўксмен

(англ. spokesman, ад speak = гаварыць + man = чалавек)

прадстаўнік якой-н. афіцыйнай асобы, які публічна выражае яе пазіцыю па тых ці іншых пытаннях.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

géistig

I

a

1.

духо́ўны; разумо́вы

~e Árbeit — разумо́вая пра́ца

2.

adv разумо́ва, духо́ўна

der ~ beflíssene Mensch — чалаве́к разумо́вай пра́цы

II

a спіртны́

~e Getränke — спіртны́я напі́ткі [напо́i]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Stahl

m -s, Stähle i -e

1) сталь

róstfreier [nicht róstender] ~ — нержаве́ючая сталь

2) була́т, хало́дная збро́я

Nérven von ~ — стальны́я [жале́зныя] не́рвы

ein Mann von ~ (und Éisen) — чалаве́к жале́знай во́лі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Vere est miser, culpa est sua quisquis miser

Той сапраўды няшчасны, хто няшчасны па сваёй віне.

Тот истинно несчастен, кто несчастен по своей вине.

бел. Часам чалавек сам сабе горшы непрыяцель.

рус. Тот дурак, кто сам себе враг. Глупый гость будет угощать хозяина. Глупого долю наперёд едят.

фр. Bien fou qui s’oublie (Глуп тот, кто себя забывает).

англ. He that seeks trouble, never misses (Кто ищет беды, всегда находит).

нем. Ein jeder ist sich selbst der größte Feind (Каждый сам себе наибольший враг).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)