Verbum

абслуго́ўваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго-што. Выконваць работу, звязаную з задавальненнем чыіх-н. бытавых патрэб.

А. хворых.

А. пакупнікоў.

2. што. Выконваць работу, звязаную з эксплуатацыяй машын, станкоў і пад.

А. некалькі станкоў.

|| зак. абслужы́ць, -лужу́, -лу́жыш, -лу́жыць; -лу́жаны.

|| наз. абслуго́ўванне, -я, н..

адгалінава́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. гл. адгалінавацца, адгалінаваць.

2. Бакавы адростак, галіна.

Таполя дае шмат адгалінаванняў.

3. Частка дарогі, ракі і пад., якая адыходзіць убок.

А. арашальнага канала.

4. перан. З’ява, што ўяўляе сабой частку чаго-н. асноўнага, галоўнага.

Розныя адгалінаванні сектанцтва.

аджа́ць, адажну́, адажне́ш, адажне́; адажнём, адажняце́, адажну́ць; адажні́; аджа́ты; зак., што.

1. Зжаць жыта, пшаніцу і пад. на невялікай частцы поля ад краю.

А. жыта ад дарогі.

2. Адпрацаваць на жніве ўзамен за што-н.

А. за дапамогу ў касьбе.

|| незак. аджына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

адкрыццё, -я́, мн. -кры́цці, -яў, н.

1. гл. адкрыць.

2. Тое, што выяўлена, стала вядомым у выніку даследаванняў і пад., новая ісціна.

Навуковае а.

А. атамнай энергіі.

3. Тое, што неспадзявана для каго-н. устаноўлена, выяўлена, пазнана.

І раптам нечаканае а.: ён піша вершы.

пратрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

1. што і без дап. Стойка перажыць што-н., вытрываць.

П. шмат пакут.

2. Прадоўжыць сваё дзеянне не спыняючыся.

Халады пратрывалі да красавіка.

3. Захавацца, праіснаваць які-н. час.

Пад напорам такой вады гэты насып тут доўга не пратрывае.

працэду́ра, -ы, мн. -ы, -ду́р, ж.

1. Афіцыйны парадак дзеянняў, выканання, абмеркавання чаго-н. (кніжн.).

П. падпісання дагавора.

2. звычайна мн. Асобны працэс лячэння (напр., ванна, кампрэс і пад.), загартоўвання, гігіены цела.

Хадзіць у паліклініку на працэдуры.

Водныя працэдуры.

|| прым. працэду́рны, -ая, -ае.

П. кабінет.

прыжы́цца, -ыву́ся, -ыве́шся, -ыве́цца; -ывёмся, -ывяце́ся, -ыву́цца; -ы́ўся, -ыла́ся, -ло́ся; зак.

1. Прыстасавацца да дадзеных умоў (бытавых, кліматычных і пад.).

П. на новым месцы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прырасці, зрасціся з чым-н.

Прышчэпак добра прыжыўся.

|| незак. прыжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

пры́ступ, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. прыступіць.

2. Атака, штурм.

Ісці на п.

Прыступам захапіць горад.

3. Вострае праяўленне адзнак хваробы, страху і пад.

П. кашлю. П. рэўнасці.

Сардэчны п.

◊

Ані прыступу да каго (разм.) — не магчы падысці, звярнуцца да каго-н.

пу́та, -а, М пу́це, мн. -ы, пут, н.

1. Вяроўка, якой перавязваюць пярэднія ногі каню ў час пасьбы.

2. мн. Вяроўкі, рамяні і пад., якімі звязваюць рукі і ногі для пазбаўлення свабоды рухаў (уст.).

3. мн., перан. Тое, што пазбаўляе волі, прыгнятае.

Путы рабства.

разле́злы, -ая, -ае (разм.).

1. Які падраўся, пранасіўся, разваліўся (пра адзенне, тканіну і пад.).

Р. мех.

Чаравікі мелі р. выгляд.

2. Вельмі прамоклы, размоклы; раскіслы.

Разлезлая папера.

3. Які страціў фігуру, празмерна растаўсцеўшы; распоўзлы.

Яго постаць здавалася нейкай бясформеннай, разлезлай.

|| наз. разле́зласць, -і, ж.