узо́ р , -у, мн. м.
1. Малюнак, у якім спалучаюцца ў пэўным парадку лініі, колеры, фігуры і пад.
У. тканіны.
Маляўнічы ў.
Ледзяны ў. на акне (перан. ).
2. чаго і без дап. Паказальны або пробны выраб.
Узоры тканіны.
У. паперы.
3. чаго і без дап. Паказальны прыклад чаго-н. , што-н. дасканалае, вартае пераймання.
У. мужнасці.
У. працавітасці.
4. Спосаб канструкцыі, від, форма.
Вінтоўка новага ўзору.
|| прым. узо́ рны , -ая, -ае (да 2 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шво , -а, мн. н.
1. Месца злучэння сшытых кавалкаў тканіны, скуры.
Парвацца ў шве.
Накладаць швы (сшываць, змацоўваць краі раны, парэзу).
2. Месца злучэння частак чаго-н. (спец. ).
Швы чэрапа.
Ш. цаглянай кладкі.
3. Спосаб шыцця, вышыўкі.
Няроўнае ш.
Сцябліністае ш.
◊
Рукі па швах — пра рукі, выцягнутыя ўніз удоўж тулава.
Трашчыць па ўсіх швах — прыходзіць у поўны заняпад, развальвацца; разм. ).
|| прым. шыўны́ , -а́ я, -о́ е (да 1 знач. ; спец. ).
Ш. матэрыял (у хірургіі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ка́ львін ’свавольнік, вісус’ (Касп. ). Бліжэйшы адпаведнік польск. (гл. першакрыніцу ў Карловіча, 2, 296) kalwin ’недаверак, бязбожнік*·, ад імя рэфарматара Кальвіна. Улічваючы, што ў любым выпадку слова з’яўляецца запазычаннем, нельга выключыць, што яно ўтворана ў польск. перыферыйным дыялекце. Спосаб утварэння (ад уласнага імя) даволі вядомы, параўн. лютар (з адмоўнай характарыстыкай) (Цыхун, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Stil
I
m -(e)s, -e
1) стыль
ein papí erner ~ — канцыля́ рскі стыль
2) маст. стыль
3) стыль, спо́ саб дзе́ яння
Aktió nen größeren ~s — дзе́ янні шыро́ кага [вялі́ кага] разма́ ху
II
m -(e)s, -e стыль (спосаб летазлічэння
der Kalé nder né uen [á lten] ~s — калянда́ р но́ вага [старо́ га] сты́ лю
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
аблакціро́ ўка
(ад аблакціраваць )
спосаб прышчэплівання раслін (дрэў, кустоў) зрошчваннем галінак без аддзялення іх ад ствалоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гігантагра́ фія
(ад гігант + -графія )
спосаб прыгатавання рэпрадукцый з павялічанымі растравымі пунктамі; выкарыстоўваецца пры друкаванні плакатаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэ́ рвіш
(кр.-тат. därviš, ад перс. därviš = жабрак)
мусульманскі манах, які вядзе аскетычны спосаб жыцця.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
крыптагра́ фія
(ад крыпта- + -графія )
спосаб пісьма, зразумелы толькі для дасведчаных або разлічаны на адгадванне; тайнапіс.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
перкаля́ цыя
(лац. percolatio)
спосаб вышчалочвання руд, пераважна медных акісленых і тых, у якіх утрымліваецца золата.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
электрафатагра́ фія
(ад электра- + фатаграфія )
спосаб фатаграфічнага ўзнаўлення адлюстраванняў, заснаваны на ператварэнні прамянёвай энергіі ў электрычную.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)