перыге́й

(н.-лац. perigaeum, ад гр. peri = вакол + gaia = зямля)

астр. бліжэйшы да цэнтра Зямлі пункт арбіты Месяца або штучнага спадарожніка (проціл. апагей 1).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

во́рны с.-г. bestéllbar, pflügbar;

во́рная зямля́ Áckerboden m -s, -böden, Áckerland n -es, -länder;

во́рная пло́шча Áckerfläche f -, -n;

во́рны слой Áckerkrume f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ogrodowy

ogrodow|y

1. садовы;

2. агародны;

ziemia ~a — зямля, прыдатная для агарода ці сада

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

chlebny

chlebn|y

1. хлебны;

mąka ~a — хлебная мука;

2. урадлівы;

ziemia ~a — урадлівая зямля

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ту́ндра ‘паўднёвая зона Арктыкі з бязлессем, вечнай мерзлатой’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рус. ту́ндра з фін. tunturi ‘высокая бязлесная гара’ ці з саам. кольск. tundar, tuoddar ‘гара’, саам., нарв. duoddâr ‘шырокая лысая гара’ (Каліма, Ostseefm., 227–228). Пасля засялення рускімі Сібіры слова пачало ўжывацца і ў адносінах да раўнінных земляў, параўн. зах.-тунг. dundra ‘зямля’, эвен. dunre̥ ‘тайга’, дундрэ ‘зямля, грунт, магіла’ альбо манс. tunrä, якуц. tūndara ‘бязлесная прастора’ (Фасмер, 4, 120–121; Голуб-Ліер, 493; Арол, 4, 117; Анікін, 576).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Брэт ’пакаленне’ («у етум брэ́ці…»; Буз.). Магчыма, пераклад слова не зусім дакладны. Параўн. польск. bret, bryt ’тэрыторыя, прастора, зямля, поле, ніва’ (з ням. Breite ’шырыня’, Варш. сл., 1, 216; Брукнер, 43).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разо́нцы ’бульба, разрэзаная напалам і звараная ў мундзірах’ (пін., Нар. лекс.). Утворана ад рэ́заць (гл.) з дапамогай суфікса ‑он(е)ц‑, як ляжа́нец ’абложная зямля’, перабіра́нец ’від посцілкі’. Гл. таксама рэзанец.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гру́зкі, ‑ая, ‑ае.

Такі, у якім можна ўвязнуць; гразкі, багністы. Грузкім глеем заплылі Скрозь старажытныя дарогі. Зарыцкі. Паміж насыпаў на могілках збіралася вада. Зямля рабілася ліпкай, грузкай, і паўзці было ўсё цяжэй. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́сіліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

1. Дайсці да страты сіл; знясіліцца. Высіліцца на цяжкай рабоце.

2. Разм. Стаць неўрадлівым; спустошыцца (пра глебу). Зямля высілілася.

3. Разм. Страціць моц (пра віно, хрэн і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загусце́ць, ‑ее; зак.

Зрабіцца густым або больш густым. Цеста загусцела. □ Выступіла і загусцела на суках жоўтымі слязамі смала. Каліна. Сонейка грэе, зямля дыміцца пад яго пяшчотай, усюды му ражок загусцеў пад платамі. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)