каба́т, ‑а, М ‑баце, м.
Уст. Род жаночай цёплай камізэлькі, безрукаўка. З блакітнага, аксаміту кабаты былі зашнураваны ззаду. Белыя рукавы сподніх блузак мелі шмат вышыўкі. Чорны. [Бабка] носіць спадніцу і зверху сарочкі нейкую камізэльку, якую заве кабатам. Якімовіч.
[Укр. кабат з перс.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́дзьве, прысл.
1. Насілу, з вялікімі цяжкасцямі. Зноў [Лабановіча і Садовіча]апанавалі балаголы і пачалі тузаць. Ледзьве адбіліся ад іх. Колас.
2. Разм. Тое, што і ледзь (у 3 знач.). У нядзелю ледзьве не ўвесь дзень маладыя былі разам. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масці́на, ‑ы, ж.
Дошка або бервяно ў насціле моста. Масціны былі мокрымі. Яны не скрыпелі пад нагамі, як у пагодлівы дзень. Можна было прайсці масток і не заўважыць, каб пад ім не гаманіла, не шумела рака. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парто́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да порта 1. Усе .. [падлеткі] былі дзеці партовых рабочых, рыбакоў, служачых. Краўчанка. // Які з’яўляецца портам, які мае порт 1. З больш позніх дакументаў вядома, што сярэдневяковы Мінск быў і партовым горадам. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пражэ́кт, ‑а, М ‑кце, м.
1. Уст. Праект, план. Тады свае пражэкты абвяшчаў я. Былі яны вельмі шырокія. Карпюк.
2. Іран. Нездзяйсняльны, надуманы праект. Крэйдзік не любіць нейкія там пражэкты, не любіць, калі чалавек вярзе лухту. Савіцкі.
[Фр. projet ад лац. projectum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыко́л, ‑а, м.
Паля, кол, убітыя ў зямлю (для прычалу, для прывязвання жывёлы і пад.). [З узгорка] сцяжынка крута збягала да ракі ўніз. Там былі прыколы, стаялі лодкі. Лупсякоў.
•••
На прыколе (стаяць, быць) — не выкарыстоўвацца, не быць у эксплуатацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́тча, ‑ы, ж.
Кніжн. Іншасказальнае апавяданне з павучальным вывадам. Прытча пра блуднага сына. □ [У прамове] былі і цытаты з бібліі, і цэлы псалом, і дарэчы прыведзеная прытча. Лынькоў. // Іншасказальны выраз. [Ярошка:] — Кіньце гаварыць прытчамі, не люблю алегорый, эзопавай мовы. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распра́нуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад распрануць.
2. у знач. прым. Без верхняга адзення, не апрануты. Людзі .. [у карчме] былі такія ж, як мы — праезджыя ды прахожыя, старыя і маладыя. Адны сядзелі распранутыя, іншыя ў вопратцы. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старарэжы́мны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае адносіны да старога, царскага рэжыму. Яшчэ і папы тады, ярыя такія, старарэжымныя, былі, і з імі трэба было вытрымаць добрую сутычку. Ермаловіч. // Такі, як пры старым рэжыме; адсталы, аджыўшы. Старарэжымныя парадкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стра́жніцкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да стражніка. У пілотцы, са скаткай з лесу Верасень выйшаў у дасветны туман каля стражніцкіх вышак. Вялюгін. // Які належыць стражніку. Усе леснікі былі ўжо ў зборы У лепшым стражніцкім уборы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)