Руш ’палоска лёгкай тканіны, сабранай у зборкі, для абшыўкі чаго-небудзь’ (ТСБМ). Праз рускае рюш ’тс’ або непасрэдна з ням. Rüsche ’фальбона на сукенцы’ < франц. ruche. (Фасмер, 3, 534).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэць ‘трэцяя частка чаго-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк.), ст.-бел. треть ‘тс’, ‘трэцяя частка зямельнага надзелу (мера плошчы)’ (ГСБМ). Субстантываваны парадкавы лічэбнік трэці (гл.), параўн. траціна, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жа́ліцца несов., в разн. знач. жа́ловаться; (выражать неудовольствие — ещё) ропта́ть, се́товать;
ж. на хваро́бу — жа́ловаться на боле́знь;
ж. на каго́-не́будзь — жа́ловаться на кого́-л.;
ж. на лёс — жа́ловаться (ропта́ть, се́товать) на судьбу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
памеркава́ць сов.
1. потолкова́ть, обсуди́ть;
прыхо́дзь калі́-не́будзь, памярку́ем — приходи́ когда́-нибу́дь, потолку́ем (обсу́дим);
2. (рассчитать, рассудить) посуди́ть; прики́нуть, поразмы́слить;
памярку́й сам — посуди́ сам;
ён ~ва́ў і згадзі́ўся — он прики́нул (поразмы́слил) и согласи́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узвярну́ць сов., разг.
1. взрыть;
у. усю́ зямлю́ — взрыть всю зе́млю;
2. прям., перен. взвали́ть;
у. пакла́жу на воз — взвали́ть покла́жу на воз;
у. віну́ на каго́-не́будзь — взвали́ть вину́ на кого́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВЫНАХО́ДНІЦКАЕ ПРА́ВА,
прававыя нормы, якія рэгламентуюць адносіны, што ўзнікаюць у сувязі з адкрыццямі, вынаходствамі, рацыяналізатарскімі прапановамі і іх выкарыстаннем. У Рэспубліцы Беларусь крыніцамі вынаходніцкага права з’яўляюцца Грамадзянскі кодэкс і Закон «Аб патэнтах на вынаходствы» ад 5.2.1993, інш. нарматыўныя акты. Палажэнні вынаходніцкага права пашыраюцца на аўтараў адкрыццяў, вынаходстваў і рацыяналізатарскіх прапаноў — фіз. і юрыд. асоб Беларусі, замежных грамадзян, асоб без грамадзянства і замежных юрыд. асоб — і вынікі іх вынаходніцкай дзейнасці на тэр. Беларусі. Калі міжнар. дагаворам Рэспублікі Беларусь устаноўлены інш. правілы, чым тыя, што змешчаны ў нац. заканадаўстве, выкарыстоўваюцца правілы міжнар. дагавору.
Вынаходніцкае права замацоўвае за аўтарамі права на ўзнагароджанне і шэраг немаёмасных правоў (права на аўтарства, права даць вынаходству сваё імя ці якую-небудзь спец. назву і інш.), рэгулюе парадак выкарыстання вынаходстваў і ўкараненне рацыяналізатарскіх прапаноў і інш. Правы аўтараў ахоўваюцца ў адм. і судовым парадку.
т. 4, с. 316
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ацэхава́ць ’пазначыць, зрабіць метку, знак на чым-небудзь’ (КСТ), ст.-бел. оцеховати з XVI ст. ’абазначыць’ (Веснік БДУ, 1, 1972, 64), параўн. польск. ocechować. Ад цэхаваць ’значыць’, параўн. цэшка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ві́шка ’вяха для ўказання граніцы чаго-небудзь (поля, пашы, дарогі і г. д.)’ (Касп., Яшк., Сцяшк. МГ); ’мяжа на лузе, на пасеве з уторкнутымі жэрдкамі’ (Яшк.). Памяншальнае да вяха́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Макроцце, макраццё, мыкраццё ’макрата’ (зб.), ’пра што-небудзь мокрае, набраклае вадой’ (ТСБМ; слаўг., Яшк., бялын. Нар. сл.), утворана ад макрат‑а і суф. зборнасці і абстрактнасці ‑ьje. Да мокры (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мастачанне (гумар.) ’майстраванне’ (Юрч.), маста́чны ’майстэрскі, умелы, адмысловы’ (Яруш.). Рус. арханг., вяц. маста́чить ’кеміць у якой-небудзь справе, мець кемнасць, цямлівасць’, тамб. мастачи́на ’добры майстар, вялікі мастак’. Да маста́к (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)