Verbum

артыле́рыя, ‑і, ж.

1. зб. Від узбраення, якое складаецца з гармат розных канструкцый і калібраў. Самаходная, процітанкавая, зенітная артылерыя. Цяжкая, дальнабойная, рэактыўная артылерыя.

2. Род войск з такім узбраеннем. Служыць у артылерыі.

3. Навука пра будову і дзеянне гармат, а таксама пра іх выкарыстанне ў баі.

[Фр. artillerie.]

адстая́цца, ‑стаіцца; зак.

1. Пастаяўшы нейкі час, даць асадак, адстой (пра вадкасць). Семнаццаціметровая тоўшча вады адстаялася, утварыўшы тры слаі. М. Стральцоў.

2. перан. Набыць канчатковы ўстойлівы выгляд (пра думкі, погляды). Усё там [у маленстве] ясна, міла здалёк, адстаялася ў часе, выдатна вынашана, нават і ў сорак пяць гадоў. Брыль.

капы́т, ‑а, М ‑пыце, м.

Рагавое ўтварэнне на канцы ног у некаторых млекакормячых. Калі-нікалі праязджала павольна калымага, .. пацоквалі падкаваныя конскія капыты. Колас. На паляне між дубоў — Шмат слядоў Ад капытоў. Муравейка. Адбіваецца кабылка Капытамі ад ваўкоў. Якімовіч.

•••

Задраць капыты — здохнуць (пра жывёліну), памерці (пра чалавека).

ну́дна,

1. Прысл. да нудны.

2. безас. у знач. вык. Пра пачуццё нуды, якое адчувае хто‑н. На развітанні.. [Захарыя] сказаў, што вельмі рады знаёмству, бо Гіго аднаму было вельмі нудна. Самуйлёнак. // Пра нуду, сум, якія пануюць дзе‑н. Нудна і непрытульна было ў лесе без вогнішча. Бядуля.

паблядне́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які стаў бледным. Пабляднелы твар.

2. Які страціў свае яркія фарбы, стаў цьмяным. Пабляднелыя зоркі. □ Ні пра смерць, ні пра раны не думалася, калі крануўся ноччу эшалон са станцыі, пакінуўшы за сабою пабляднелыя ў белаватай імгле туманаў жоўтыя і чырвоныя агні семафораў. Галавач.

папрыжыва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Прыжыцца дзе‑н. — пра ўсіх, многіх. Папрыжываліся людзі на новым месцы. // (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Прыняўшыся, прыжыцца — пра ўсё, многае. З гадамі лаза месцамі збуцвела, пагніла, а месцамі папрыжывалася, пусціла карэнне і буяла вялізнымі купамі-кустамі. Сачанка.

пасхо́дзіць, ‑дзіць; ‑дзім, ‑дзіце, ‑дзяць; зак.

Сысці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. [Максім:] — Трымалі доўга не за тое, што я вялікі чалавек, а таму, што моцна скатавалі. Не хацелі людзям паказваць збітага на горк[і] яблык. А калі трохі зажыло, пасходзілі сінякі, мяне і перавялі сюды. Машара.

прастарэ́каваць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.

Разм. Расказваць пра пустое, несур’ёзнае. Прастарэкаваў так аднойчы Кастусь і не заўважыў, як увайшоў у пакой Лычкоўскі. С. Александровіч. [Цётка Паўліна:] — Гэта ж праўда, мы тутака сядзім, прастарэкуем, а тамака косці, чарапы людскія ляжаць незакапаныя, непахаваныя... Сачанка. // Разважаць, гаварыць, як дарослы (пра дзяцей).

свістапля́ска, ‑і, ДМ ‑сцы; Р мн. ‑сак; ж.

Разм. Пра нястрымнае, бурнае праяўленне чаго‑н. Сёння дваццатае красавіка, а за акном такая свістапляска, што нос на вуліцу высунуць страшна: лепіць снег, а зверху яго дажджом налівае. Васілевіч. // Пра поўную неразбярыху ў чым‑н., з чым‑н.

спага́длівасць і спага́днасць, ‑і, ж.

Уласцівасць спагадлівага, спагаднага. Жанчына варухнулася, убачыла калону на дарозе, у вачах яе засвяцілася матчына ласка і спагадлівасць. Хадкевіч. Антон гаварыў пра сціпласць і спагадлівасць Алены, яе працавітасць, пра яе дзяцей. Сіўцоў. Ад простай спагаднасці не пастарэеш, Адно мо выразней нахмурацца бровы. Лось.