Кудо́ю ’куды’ (Янк. Мат., Бяльк.). Рыфмаваныя формы кудою — сюдою заключаюць у сабе флексію творн. скл. ж. р. («ісці шпаркай хадою»).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сцігіля́ць ’хутка ісці’ (Сцяшк. Сл.). Да сцігаць (гл.) з экспрэсіўнай суфіксацыяй (ад дэвербатыва *сцігіль, параўн. ківі́ль ад ківаць і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дажджо́м нареч.
1. дождём;
і́скры пасы́паліся д. — и́скры посы́пались дождём;
2. в дождь;
не хо́чацца ісці́ д. — не хо́чется идти́ в дождь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пасі́ўнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць пасіўнага (у 1 знач.). Кепска адчула сябе Валя: яна зразумела, што ісці бескарысна, і ўзлавалася на сябе, на Марыну за пасіўнасць, за няздатнасць да подзвігу. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашаламані́цца, ‑маню́ся, ‑мо́нішся, ‑мо́ніцца; зак.
Абл. Тое, што і ашаламіцца. Адам Бародзіч як бы крыху ашаламаніўся ад гэтай Галенінай гаворкі. Чорны. Прахапіліся [хлопцы] і ашаламаніліся: давай ісці назад у Нясвіж! Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клы́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Марудна ісці, накульгваючы, перавальваючыся з нагі на нагу. Назаўтра Ніна бачыла Петруся зноў на полі. Ён прыкметна накульгваў, але неяк клыпаў з сажнем. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спаважне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Зрабіцца больш спаважным. І ўсмешка мільганула ў .. [Васіля] на вуснах, а пасля твар спаважнеў, стаў суровым. Пестрак. — Трэба ісці, дома будуць хвалявацца! — раптам спаважнела Дануся. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
танцу́лькі, ‑лек; адз. няма.
Разм. іран. Вечар з танцамі, вечарынка. Са здзіўляючай лёгкасцю Ірына магла спакойна круціцца цэлы вечар на танцульках, хоць заўтра трэба было ісці здаваць чарговы залік. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валка 1 валька ’бойка’ (КЭС, Нас., Яруш., Гарэц.), вытворныя валечный, валкость, валный, валчити (Нас. Доп.), валчыцца (Касп.). Да польск. walka, walczyć (Булыка, Запазыч., 55; Жураўскі, SOr, 1961, 40; Рудніцкі, 1, 301).
Валка 2 ’група людзей’ (Мат. Гом.). Мяркуючы па кантэксту («Пойдзе цяпер другая валка»), валка < вал, валіць ’ісці густа’ (пра людзей, снег).
Валка 3 (крочыць) ’шпарка ісці натоўпам’ (КТС). Да валіць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брэ́дзень ’браднік’ (Нас., Бяльк., Сцяшк. МГ). Рус. бре́день, укр. бре́день. Утварэнне ад дзеяслова *bresti *bredǫ ’ісці’ (гл. брадзі́ць). Параўн. брадні́к (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)