укараці́ць, ‑рачу, ‑роціш, ‑роціць; зак., што.

1. Зрабіць карацейшым, меншым па даўжыні; пакараціць. Укараціць рукаў. Укараціць сукенку. □ [Захарчанка] сам пасадзіў сына ў сядло, укараціў страмёны. Беразняк. Збочыўшы з дарогі, што ішла ўздоўж рэчкі, Андрэйка хацеў укараціць шлях да дзядзькі Марціна. Кавалёў.

2. Скараціць, паменшыць тэрмін, перыяд, час чаго‑н. — Зусім [маці] слабая, — страпянуўся Прыходзька. — Фашысты ёй укарацілі жыццё. Гурскі.

•••

Укараціць (падкараціць) язык каму — прымусіць каго‑н. менш балбатаць, гаварыць, быць менш дзёрзкім.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ангажы́раваць

(фр. engager)

1) уст. запрашаць артыстаў для ўдзелу ў спектаклях або канцэртах на пэўны тэрмін;

2) прыцягваць каго-н. да актыўнага ўдзелу ў якой-н. справе.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

затрыма́ць

1. áufhalten* vt; zurückhalten* vt (спыніць);

2. (адкласці на нейкі тэрмін) verschíeben* vt, hináusschieben* vt, verzögern vt;

3. (арыштаваць) féstnehmen vt, verháften vt; fésthalten* vt (на некаторы час)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

given​1 [ˈgɪvn] adj. да́дзены; умо́ўлены; пэ́ўны;

This must be done within the given time. Гэта павінна быць зроблена ва ўмоўлены тэрмін.

♦

be given to smth./to doing smth. быць схі́льным да чаго-н.;

He is given to drinking. Ён любіць выпіць.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Жа́лаванне (ТСБМ). У 60‑х гадах XIX ст. з рус. жалование ’тс’ (Гіст. лекс., 238). Ст.-рус. жалование ’падарунак’ ад жаловати ’аказваць міласць, жалець’, якое мае той самы корань, што жаль (гл.). Значэнне ’плата за працу, што выдаецца ў вызначаны тэрмін’ атрымала ў XVIII ст. (Булахоўскі, 3, 367–368; Гарбачэвіч, РР, 1967, 5, 41–42).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Про́за ’невершаваная мова’, ’будзённасць’ (ТСБМ). Замацавалася, таксама як і празаік, у пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 251). З рус. про́за (Крукоўскі, Уплыў, 85), што, у сваю чаргу, з ням., італ. prosa ’невершаваная мова’, штучны тэрмін на базе першаснага лац. ōrātiō ’простая гаворка’, pro(r)sa < prōrsus ’галавой наперад (ляжаць, бегчы)’ (Банькоўскі, 2, 797; Сной₂, 588).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ра́ніць 1 ’параніць’ (ТСБМ, Стан., Сл. ПЗБ), ра́ніцца ’атрымаць раненне’ (ТС), ст.-бел. ранити ’раніць’. Гл. рана 1.

Ра́ніць 2 ’сцвярджаць, што яшчэ рана’ (Нас.), ра́ніцца ’прыходзіць, рабіць раней вызначанага часу’ (Нас., Касп.; ашм., Стан.), сюды ж, магчыма, рані́ць ’не ў тэрмін нарадзіць’ (Сл. ПЗБ), рані́цца ’рана што-небудзь рабіць’ (там жа). Гл. рана 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рато́рда ’спецыяльная печ на смалакурным заводзе’ (Скарбы). Параўн. рэто́рта ’хімічны посуд з выгнутым горлам’ (ТСБМ), што, відаць, запазычана з рус. рето́рта ’тс’. Тэхнічны тэрмін запазычаны, хутчэй за ўсё, вусным шляхам (азванчэнне т у інтэрвакальным становішчы) з ням. Retorte ’тс’, што з франц. retorte з лац. retortus ’загнуты назад, выгнуты’ (< retorqueō, ‑ēre), гл. Фасмер, 3, 475.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бэквардэ́йшн

(англ. backwardation)

сітуацыя, пры якой цэны на наяўны тавар вышэйшыя, чым каціроўкі па здзелках на тэрмін, а цэны на тавар з бліжэйшымі тэрмінамі пастаўкі вышэйшыя, чым на тавар з аддаленымі тэрмінамі пастаўкі (проціл. кантанга).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Láufzeit

f -, -en

1) тэ́рмін дзе́яння

2) тэх. праця́гласць хо́ду; мотарэсу́рс

3) фіз. час прабе́гу (хвалі)

4) спарт. час бе́гу

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)