раскудла́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і раскудлаціць. Чапцоў зняў фуражку, раскудлачыў пасівелыя валасы. Мележ. Узнеслі дзіця наверх, аж пад дах, раскудлачылі трохі сена, выскублі ямачку і паклалі Валю. Ус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распаўсю́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Незак. да распаўсюдзіць.
2. Вылучаючы з сябе, напаўняць, насычаць што‑н. Клямт панура паварушыў плячыма, уявіўшы, як .. [мёртвыя] будуць валяцца на полі, гніючы ад спёкі, распаўсюджваючы смурод. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скалатну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Разм. Тое, што і скалануцца. Не адзін раз скалатнуўся.. [параходзік] ад блізкіх выбухаў, якія побач узнімалі ўгору высокія слупы вады. Мележ. Андрэю зрабілася холадна, ён аж скалатнуўся. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́тутны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да статута. Пры камісару Шашура заўсёды стараўся трымацца статутных правіл. Мележ. — Вы ўжо не першы раз парушаеце строгі статутны парадак, — пачаў камандзір, калі Зуб зайшоў у канцылярыю. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страшэ́нны, ‑ая, ‑ае.
Вельмі страшны; жудасны. [Людзі] былі напалоханы страшэнная стралянінаю. Мележ. На бледным, без крывінкі, твары [са] шчыльна сціснутымі вуснамі ляжаў адбітак страшэнных пакут. Васілевіч. У паветры была страшэнная духата — нібыта збіралася па дождж... Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тра́та, ‑ы, ДМ траце, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. траціць.
2. звычайна мн. (тра́ты, трат). Расход, выдатак. [Жэня:] — Усё роўна, Вася, хутка трэба будзе перабірацца ўсім... Толькі непатрэбныя траты цяпер утраіх ехаць... Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узру́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак.
Моцна ўсхвалявацца; устрывожыцца. — Як жа гэта так? — узрушылася бабка: — За што такая няласка, такое пакаранне? Колас. [Маша] зноў узрушылася і так моцна, што рука з пісьмом апусцілася ў знямозе. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упо́дбег, прысл.
Абл. Подбегам. Марцін збочыў з поля на шлях, кульгаючы, уподбег дагнаў калёсы і сеў. Мележ. Звычайная рабочая хада ў Яраша такая, што побач з ім трэба ісці ўподбег, каб не адстаць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палю́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які ўсё спапяляе; спякотны, гарачы. Усё гіне пад палючым індыйскім сонцам. Маўр. // Які дае адчуванне апёку. У лесе буяла мноства злой, палючай лясной крапівы. Мележ.
2. перан. Нясцерпны, пякельны. Палючы боль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наме́рзнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; пр. намёрзся, ‑мерзлася; зак.
Разм. Пабыўшы доўга на холадзе, вельмі змерзнуць. Была восень, абодва [Аляксей з таварышам] у .. кузаве намерзліся так, што пасля маці таварыша ніяк не магла адагрэць іх чаем з малінаю. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)