хво́я, -і, мн. -і, хвой, ж.
1. Вечназялёнае дрэва сямейства хваёвых з высокім прамым ствалом і доўгай ігліцай; сасна.
Стромкія хвоі ўзнімаліся ў неба.
2. зб. Ігліца (разм.).
У лесе зямля была ўсыпана хвояй.
3. Галінка хвойнага дрэва.
|| прым. хваёвы, -ая, -ае і хво́йны, -ая, -ае.
Хваёвыя шышкі.
Х. лес.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Пу́шча ’густы, непраходны лес; нетры’ (ТСБМ, ТС, Шат., Бяльк., Гарэц., Др.-Падб., Мядзв., Яруш.), ’пусташ, бязлюднае месца’ (ЛА, 2), ’зараслі ў забалочанай мясцовасці’ (валож., ЛА, 1), пу́шча‑драму́шча ’дзікі лес, пра які гаворыцца ў беларускіх казках’ (Мядзв.), ст.-бел. пуща ’пустыня, пустка’ (Нас. гіст.), укр. пу́ща ’дрымучы лес, лясныя нетры’, польск. puszcza ’бязлюднае месца; пустка’, харв. pȗšća ’пустая мясцовасць’ (Скок, 3, 82), славен. pušča ’папар; дзікая мясцовасць; пустэча’. Прасл. *puštja (< pustъ, гл. пусты́); паводле Банькоўскага (2, 967), пушча абазначала спрадвечна бязлюднае месца ў адрозненне ад пусты́ня (гл.), што абазначала месца, пакінутае людзьмі, параўн., аднак, славен. puščava ’пустыня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
густы́ в разн. знач. густо́й; (о лесе и т.п. — ещё) ча́стый;
~та́я ка́ша — густа́я ка́ша;
г. лес — густо́й (ча́стый) лес;
~то́е жы́та — густа́я рожь;
г. дым — густо́й дым;
г. грэ́бень — ча́стый (густо́й) гре́бень;
г. бас — густо́й бас
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
аба́пал
1. нареч. с обе́их сторо́н; по о́бе сто́роны;
а. цягну́ўся лес — с обе́их сторо́н (по о́бе сто́роны) тяну́лся лес;
2. предлог с род. по обе́им сторона́м;
дубкі́ раслі́ а. даро́гі — дубки́ росли́ по обе́им сторона́м доро́ги
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
◎ Паўстро́й ’лес другога гатунку’ (жытк., Мат. Гом.). Да паў- і строй, якое (з’яўляючыся прафесійным словам) паходзіць з рус. строить ’будаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бе́сцань, ‑і, ж.
У выразе: за бесцань (прадаць, аддаць) — задарма, вельмі танна. [Ціток:] — Відацкая нешта пачула, калі за бесцань лес аддала. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адклеймава́ць, ‑кляймую, ‑кляймуеш, ‑кляймуе; зак., каго-што.
Паставіць кляймо на пэўных прадметах, групе прадметаў; заклеймаваць. Адклеймаваць лес. Адклеймаваць жывёлу на забой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насялі́цца, ‑селіцца; зак.
Стаць населеным; засяліцца. Новы дом насяліўся людзьмі. // перан. Стаць занятым, заселеным (жывёламі, рыбамі і пад.). Лес насяліўся птушкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ўніцца, ‑ніцца; незак.
Напаўняцца. І радасцю поўняцца сэрцы тых, што тут на таку працуюць. Кавалёў. Лес поўніўся рознагалосым птушыным спевам. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
флянсава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак., што.
1. Садзіць, рассаджваць флянсы. Флянсаваць лес.
2. Абломваць непатрэбныя флянсы (у 2 знач.). Флянсаваць памідоры.
[Ням. pflanzen.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)