мятла́, -ы́, мн. мётлы і (з ліч. 2, 3, 4) мятлы́, мёцел і мётлаў, ж.
Прадмет гаспадарчага ўжытку для падмятання ў выглядзе насаджанага на палку пучка звязаных галінак.
◊
Ікаць мятлой (разм.) — груба выдаляць каго-н.
Пад мятлу (вымесці, вычысціць, з’есці) (разм.) — начыста, без астатку.
|| памянш. мяцёлка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
скараспе́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Скараспелы плод, а таксама расліна, якая дае такія плады. Яблыня-скараспелка. □ Хоць лета выдалася сухаватае, але бульба расла добра, і ўжо нешта ў канцы ліпеня была гатова скараспелка. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёлка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Маладая карова, якая яшчэ не цялілася; цялушка. Прыкрыў цянёк сваім крылом Кароў паважных, цёлак тлустых. Панчанка. — На гэтай ферме каля двухсот дойных кароў, — працягваў .. [Яўген], — ды цёлкі і сёлетнія цяляты. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́калка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Адна са стадый у развіцці насякомага, на якой знікаюць лічынкавыя органы і развіваюцца органы дарослага насякомага. Кукалка шаўкапрада. □ — Спачатку .. [вусень] абкукліваецца. Кукалка хаваецца ў лясным подсціле. Там з яе нараджаецца матыль. Мяжэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жы́лка¹, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
1. Тое, што і жыла (у 1 знач.).
2. Тонкая ніцепадобная праслойка ў горнай пародзе, дрэве, якая вылучаецца колерам.
Белы мармур з шэрымі жылкамі.
3. Ніцепадобнае патаўшчэнне ў лістах раслін і крылах насякомых.
|| памянш.-ласк. жы́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. жы́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
барахо́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Рынак, дзе прадаюць з рук розныя, пераважна ўжывання, рэчы. Цяпер жа тут ішоў мітуслівы гандаль рознымі анучамі і неданоскамі. Безумоўна, не без новых рэчаў. Але так выразна і называлася гэта месца — «барахолка». Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
качу́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Драўлянае кола, якое качаюць дзеці дзеля забавы. Пасярэдзіне зялёнай вулкі Мы ганялі некалі качулкі. Панчанка.
2. Драўляны прадмет цыліндрычнай формы, з дапамогай якога ставяць у печ і выцягваюць з яе вялікія чыгуны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мя́лка, ‑і, ДМ ‑яды; Р мн. ‑лак; ж.
1. Машына для размінання якой‑н. сыравіны (шкуры, гліны і г. д.) з мэтай далейшай апрацоўкі.
2. Церніца. Ад ранку да вечара бадзёра стукалі ў пунях і пад павецямі старажытныя драўляныя мялкі. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́жалка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Штучны вадаём. Сажалка, дзе плавалі качкі, пачала высыхаць, вада памутнела, патыхала тванню. Хомчанка.
2. Садок для рыбы. У.. [Вашамірскага] быў добра агледжаны садок, рыбная сажалка, некалькі калод пчол, гарод, канюшына і кавалак сенакосу. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цуру́балка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Прадаўгаваты кавалак дрэва, сцябла; палачка, дудка. [Прадушына нары] старанна замаскіравана аголенымі лазовымі цурубалкамі, галінкамі. Масарэнка. // Палачка замест гузіка звычайна ў верхняй вопратцы. Нават цурубалкі на .. [кажусе] былі яшчэ тыя, што я навыразаў з сухой грабовай палкі... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)