Афіцыя́нт (БРС). Запазычана з рус. официант у другой палавіне XIX ст. (гл. Крукоўскі, Уплыў, 79; Гіст. лекс., 243); у рус. мове з франц. officiant (суфіксальнае ўтварэнне ад officier служыць, прыслужваць’ < лац. officiare ад officium ’служба, пасада’), параўн. КЭСРЯ, 320.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апта́цыя
(лац. optatio = жаданне, выбар)
добраахвотны выбар грамадзянства, які звычайна дазваляецца зрабіць насельніцтву тэрыторыі, што перайшла ад адной дзяржавы да другой.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
віраме́нт
(фр. virement = вяртанне)
банкавая аперацыя, звязаная з пералічэннем пэўнай грашовай сумы з бягучага рахунку адной асобы на рахунак другой асобы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
БАЛАНСАМЕ́Р,
прылада для вымярэння радыяцыйнага балансу. Найб. пашыраны балансамер тэрмаэлектрычны, прыёмная частка якога — 2 тонкія медныя пласцінкі; зачэрненая паверхня адной павернута ўгару і ўспрымае радыяцыю ад Сонца і атмасферы, паверхня другой павернута для Зямлі і адзначае выпрамяненне зямной паверхні і адбітую радыяцыю. Тэрмаэлементы фіксуюць розніцу т-р паміж пласцінкамі, што дае магчымасць вызначаць радыяцыйны баланс.
т. 2, с. 239
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
віхры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
1. што. Узнімаць, кружыць што‑н. віхрам. Вецер ганяў па асфальце паперкі і віхрыў пыл. Карпаў.
2. Віхрыцца. З начной цемры адна за другой выплывалі вадзяныя горы, на вершалінах якіх.. віхрыла пена. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяцідзесяці...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) які мае пяцьдзесят адзінак таго, што названа ў другой частцы, напрыклад: пяцідзесяціклавішны; 2) які складаецца з пяцідзесяці адзінак або мерай у пяцьдзесят якіх‑н. адзінак, напрыклад: пяцідзесяцідзённы, пяцідзесяцікіламетровы, пяцідзесяцірублёвы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трыццаці...
Першая састаўная частка складаных слоў; абазначае: 1) які мае трыццаць адзінак таго, што паказана ў другой частцы, напрыклад: трыццацівугольны, трыццацігранны; 2) які складаецца з трыццаці адзінак або мерай у трыццаць якіх‑н. адзінак, напрыклад: трыццацігадовы, трыццаціпавярховы, трыццацітонны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усуты́ч, прысл.
Вельмі блізка, ушчыльную. Пачатак [наступлення] быў ўдалы: за першыя суткі прарвалі адну моцную лінію абароны і падышлі ўсутыч да другой. Мележ. [Байцы] ішлі ўсутыч адзін каля аднаго, каб пры неабходнасці засланіць сваімі спінамі тых, што былі наперадзе. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прывядзёнак ’дзіця, прыведзенае ў хату другой жонкай’ (Шат.), прывядзёнка, прывыді́нка ’падчарка’ (ЛА, 3, Клім.). Да прыве́сці, гл. ве́сці, відаць, праз стадыю назоўнікаў на ‑ень (пры́ведзень), утвораных ад дзеепрыметнікавых асноў, што, паводле Вярхова (Аб нек. асабл., 33–40), характэрны для сучаснай беларускай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
архі...,
1. Прыстаўка са значэннем вышэйшай і найвышэйшай ступені прыкметы, якая названа ў другой частцы слова, напрыклад: архіасцярожны, архінебяспечны, архіхутка, архіправільна, архіапартуністычны, архімодны.
2. Першая частка складаных слоў, якая абазначае старшынствы праваслаўных і каталіцкіх царкоўных званняў: архіепіскап, архімандрыт, архірэй.
[Грэч. archi.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)