ніо́бій
(н.-лац. niobium, ад гр. Niobe = імя дачкі міфічнага цара Тантала)
хімічны элемент, светла-шэры метал; выкарыстоўваецца ў ракетабудаванні, авіяцыйнай і касмічнай тэхніцы, радыёэлектроніцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
стро́нцый
(н.-лац. strontium, ад Strontian = назва мястэчка ў Шатландыі)
хімічны элемент, лёгкі серабрыста-белы метал, радыеактыўныя ізатопы якога выкарыстоўваюцца ў тэхніцы і лабараторных работах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сурма́1
(рус. сурьма, ад перс. surma = метал)
1) хімічны элемент, серабрыста-белы метал; ужываецца ў тэхніцы і медыцыне;
2) чорная фарба для валасоў, броваў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тві́стар
(англ. twistor, ад twist = паварочваць, выгінаць)
запамінальны элемент у аўтаматыцы і вылічальнай тэхніцы, адрэзак дроту з магнітнай паверхняй, намагнічванне якога праходзіць па вінтавой лініі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
то́рый
(н.-лац. thorium, ад ст.сканд. Thorr = бог грому ў скандынаўскай міфалогіі)
хімічны элемент, радыеактыўны метал, які з’яўляецца сыравінай для прамысловага атрымання ядзернай энергіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэлу́р
(н.-лац. tellurium, ад лац. tellus, -luris = Зямля)
хімічны элемент, крохкі серабрыста-шэры метал; выкарыстоўваецца як дабаўка да сплаваў, для вулканізацыі каўчукоў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ні — адмоўная часціца і структурны элемент у складзе займеннікаў, прыслоўяў і злучнікаў, укр. ни, ні, рус. ни, польск. ni, чэш. ni, славац. ni, н.-луж. ni, в.-луж. ni, славен. ni, серб.-харв. ни, балг. ни, макед. ни. Прасл. *ni, роднаснае літ. neĩ, ’ні, чым, ніж’, лат. nei, ni ’ні’ (Буга, 1, 462; Шустар-Шэўц, 13, 1001), ст.-лац. nei/ni і пад. (Фасмер, 3, 71; ESSJ SG, 2, 486). У народных гаворках нярэдка змешваецца з не (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бор1
(н.-лац. borum, ад с.-лац. borax = салетра)
хімічны элемент, шаравата-чорнае рэчыва, якое ў крышталічным і аморфным станах уваходзіць у склад некаторых мінералаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ланта́н
(н.-лац. lanthanum, ад гр. lanthano = хаваюся)
хімічны рэдказямельны элемент, белы метал, які акісляецца ў паветры і гарыць пры награванні; выкарыстоўваецца пры вырабе аптычнага шкла.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АМЕРЫ́ЦЫЙ
(лац. Americium),
Am, штучны радыеактыўны хім. элемент, ат. н. 95, адносіцца да актыноідаў. Стабільных ізатопаў не мае, штучна атрыманы 13, найб. устойлівы 243Am (перыяд распаду 7370 г.).
Адкрыта ў 1944 амер. вучонымі пры апрамяненні 239Pu нейтронамі. Серабрысты метал, шчыльн. 13,67·103 кг/м³, tпл = 1173 °C. Выкарыстоўваецца ў нейтронных крыніцах, дэфектаскапіі, для атрымання больш цяжкіх элементаў (напр., плутонію, кюрыю). Высокатаксічны. Пасля аварыі на Чарнобыльскай АЭС (1986) ёсць на забруджаных тэр. Беларусі.
т. 1, с. 315
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)