саматы́чны, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Які мае адносіны да сомы. Саматычныя клеткі.
2. Які мае адносіны да цела; цялесны. Саматычная мускулатура.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сегмента́цыя, ‑і, ж.
1. Дзяленне цела некаторых жывёл на шэраг участкаў — сегментаў.
2. Драбленне яйца на мноства клетак пры развіцці зародка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанто́м, ‑а, м.
1. Кніжн. Прывід, здань.
2. Спец. Мадэль цела або яго часткі ў натуральную велічыню, якая служыць наглядным дапаможнікам.
[Фр. fantôme ад грэч. phantasma — прывід, здань.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цеплаўсто́йлівасць, ‑і, ж.
Здольнасць цела вытрымліваць высокую тэмпературу або значную рознасць тэмператур, не трацячы сваіх якасцей. Выпрабаванне на цеплаўстойлівасць. Цеплаўстойлівасць металу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Метэо́р ’распаленае цела касмічнага паходжання, якое хутка рухаецца ў зямной атмасферы’ (ТСБМ), мецео́р ’падаючая зорка’ (Інстр. I). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 90), запазычана з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пашаро́шыцца, бяроз. пошорошыцца ’зрабіцца шурпатым (пра цела)’ (Шатал.). Да па‑ і шарош, шэраш, шэрхнуць (гл.) < прасл. Sbrx‑Jsorx‑, sъrs‑ (Махэк₂, 572; Фасмер, 4, 431–432).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зе́ўра ’прорва, адтуліна’, зяўры ’губы’ (лаг., Сл. паўн.-зах.). З суфіксам ‑р‑, які выступае ў назвах частак цела (рабро, дыял. бядро), ад зеў (< зяваць). Гл. зяўна́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прапаце́ць сов.
1. пропоте́ть;
хво́ры ~це́ў — больно́й пропоте́л;
уся́ кашу́ля ~це́ла — вся руба́ха пропоте́ла;
2. перен., разг. (потрудиться нек-рое время) пропоте́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
цеплыня́ ж., в разн. знач. теплота́, тепло́ ср.; (о погоде — ещё) теплы́нь;
ц. це́ла — теплота́ те́ла;
душэ́ўная ц. — душе́вная теплота́ (душе́вное тепло́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
здубяне́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які страціў рухомасць, адчувальнасць ад холаду (пра цела, часткі цела). Вось і сапёры. Адны з іх скончылі сваю працу і грэюць цяпер здубянелыя рукі і ногі. В. Вольскі. // Зацвярдзелы, злубянелы (пра адзенне). Соня пакінула на сябе здубянелы ад сырасці плашч. Гроднеў. Дзядзька памалу закасаў заскарузла-здубянелую зрэбную калашыну, агаліў рану. Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)