абро́ць, ‑і, ж.

Прадмет вупражы, які надзяецца каню на галаву. Сёмка трымаў каня за аброць, упіраўся плечуком у аглоблю. Колас.

•••

Трымаць на аброці гл. трымаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кава́льства, ‑а, н.

Рамяство, занятак каваля. [Каваль] не толькі займаўся кавальствам. У яго быў дробны кавалак зямлі, на якім льга было пратрымаць каня і карову. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самахо́дзь, прысл.

Разм. Без кіравання, без прынукі (пра каня, вала). [Сымон:] — Пускай.. [каня] на самаходзь, лішне не турбуй у баразне. Кулакоўскі. // Самацёкам, без садзейнічання. Справа ідзе самаходзь.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трэ́нзель, ‑я, м.

Металічныя цуглі, пры дапамозе якіх кіруюць канём, націскаючы на язык і куткі рота, а таксама ланцужок для ўтрымання муштука ў роце каня.

[Ад ням. Trense.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уе́здзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак.

Разм.

1. што. Ушчыльніць, утрамбаваць, убіць яздой; выездзіць. Уездзіць двор.

2. каго-што. Утаміць, змучыць доўгай яздой: заездзіць. Уездзіць каня.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Каса́ты ’калі ў каня доўгая грыва’, ’дрэва, калі галіны абвісаюць на дол’ (КЭС, лаг.), да каса© (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Нэ ’но, пайшоў (паганянне каня)’ (Бяльк., Гарэц., Касп.), рус. варонеж., пск. нэ ’тс’. Відаць, экспрэсіўна дэфармаванае но ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Поўз ’каня, уздоўж’: ішоў поўз прасла (Бяльк.). Гл. поўз ’тс’. Адсутнасць акання сведчыць, відаць, пра захаванне ўласнага націску.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́лінька — ласкавае кліканне, падзыванне маладога каня (Вушац. сл.). Гукаперайманне, параўн. укр. туль-туль, тюль‑тюль (для падклікання індыкоў).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

schírren

vt запрага́ць

das Pferd an [vor] den Wágen ~ — запрэ́гчы каня́ ў воз

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)