трыва́ласць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць трывалага. Трываласць тканіны. Трываласць ведаў. Трываласць драўніны. □ Слаўся, горды розум чалавечы — Праваднік нязведаных дарог: На свае разгойданыя плечы Ты прыняў трываласць перамог. Гаўрусёў. [Камісар брыгады] ішоў і здзіўляўся сіле і трываласці жанчын. За іх ён баяўся з самага пачатку марша. Шамякін.
2. Устойлівасць, надзейнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАЯВА́Я ПАДРЫХТО́ЎКА,
сістэма навучання ваеннаслужачых, падраздзяленняў, часцей, злучэнняў, камандзіраў і штабоў узбр. сіл вядзенню баявых дзеянняў. Забяспечвае: набыццё тэарэт. ведаў і навыкаў баявых дзеянняў; баявую зладжанасць падраздзяленняў, часцей (караблёў) і злучэнняў. Праводзіцца на падставе загадаў міністра абароны, воінскіх статутаў, адпаведных інструкцый і праграм. Аснова баявой падрыхтоўкі — палявая (марская, лётная) вывучка, найважнейшая частка якой — тактычная падрыхтоўка (навучанне спосабам арганізацыі і вядзення бою; гл. таксама Тактыка).
т. 2, с. 368
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бракава́ць
(польск. brakować, ад ням. Brack = брак)
1) прызнаваць што-н. непрыгодным, недабраякасным (напр. б. тавар);
2) быць у недастатковай колькасці, не хапаць (напр. б. ведаў).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
лібера́льны
(лац. libęralis = свабодны)
1) які мае адносіны да лібералізму 1 (напр. л-ая палітыка);
2) перан. які дапускае лібералізм 3 (напр. л-ая ацэнка ведаў).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
крытэ́рый
(фр. critérium < лац. criterium, ад гр. kriterion = сродак для меркавання)
мерка, з якой падыходзяць да ацэнкі чаго-н.;
к. ісціны — мерка для вызначэння правільнасці, дакладнасці нашых ведаў, іх адпаведнасці аб’ектыўнай рэальнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пазітыві́зм
(фр. positivisme, ад лац. positivus = дадатны)
ідэалістычны кірунак у філасофіі (узнік у 30-я гг. 19 ст. у Францыі), разнавіднасць агнастыцызму, якая адмаўляе пазнавальную каштоўнасць філасофскіх ведаў, тэарэтычнага мыслення ў цэлым.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
энцыклапеды́ст
(фр. encyclopediste)
1) усебакова адукаваны чалавек, дасведчаны ў розных галінах ведаў;
2) член групы перадавых французскіх мысліцеляў, аб’яднаных вакол «Энцыклапедыі», якую ў 1751—1780 гг. выдавалі Д. Дзідро і Ж. Д’Аламбер.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
зна́ние ср.
1. (наука) ве́ды, -даў ед. нет;
о́бласть зна́ния галіна́ ве́даў;
облада́ть зна́ниями вало́даць ве́дамі, мець ве́ды;
2. (знакомство с чем-л.) ве́данне, -ння ср.;
со зна́нием де́ла з ве́даннем спра́вы, з уме́льствам, уме́ла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прапага́нда ’распаўсюджванне ў масах і тлумачэнне ідэй, ведаў, вучэння’ (ТСБМ). Запазычанне пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 239) з рус. пропага́нда (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 77). У рус. мове праз ням. Propaganda або франц. propagande з новалац. congregātiō de propaganda fidē — назвы арганізацыі для распаўсюджання каталіцкай веры, якая была заснавана папам Урбанам VII у 1263 г. (Фасмер, 3, 376); паводле Банькоўскага (2, 784) — папам Грыгорыем XV у 1622 г. для падтрымкі каталіцтва ў заморскіх калоніях Іспаніі, Партугаліі і Францыі з мэтай абмежавання рэлігійных уплываў з боку Англіі і Галандыі (валодала значнымі фінансавымі сродкамі, прызначанымі для гэтай мэты). Далей слова узыходзіць да лац. propago (родн. з propaginis) ’парастак, атожылак’, г. зн. уласна ’размнажэнне’ (Голуб-Ліер, 397).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фунда́мент
(лац. fundamentum = аснова)
1) падмурак, аснова якога-н. збудавання, машыны і інш. (напр. цагляны ф.);
2) перан. база, аснова ведаў, пачуццяў, дзеянняў (напр. навуковы ф. эканомікі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)