Verbum

но́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

1. гл. нага.

2. Апора, стойка (стала, крэсла і пад.).

Н. крэсла.

3. Ніжняя частка грыба або сцябло расліны.

4. Рассоўная частка некаторых інструментаў (спец.).

Н. цыркуля.

◊

Казіная ножка — самаробная папяроса ў выглядзе люлькі.

няста́ча, -ы, ж.

1. Адсутнасць каго-, чаго-н. у неабходнай колькасці; недахоп.

Н. рабочых.

2. Выяўленая пры праверцы чаго-н. недастача грашовых, матэрыяльных сродкаў, тавараў і пад.

Пакрыць нястачу тэрмінова.

3. Адсутнасць сродкаў для існавання; беднасць.

Прыціснутыя нястачаю, людзі шукалі пабочных заробкаў.

падкрэ́сліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., што.

1. Правесці рыску пад чым-н.

П. галосныя ў словах.

2. перан. Асабліва выдзеліць, звяртаючы ўвагу на што-н.

П. сваю думку.

П. адмоўныя рысы героя.

|| незак. падкрэ́сліваць, -аю, -аеш, -ае; наз. падкрэ́сліванне, -я, н.

машта́б, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Адносіны даўжыні лініі на карце, глобусе, чарцяжы і пад. да даўжыні ў натуры.

М. — дваццаць пяць кіламетраў у адным сантыметры.

2. перан. Размах, значэнне.

Шырокі м. будаўнічых работ.

У сусветным маштабе.

|| прым. машта́бны, -ая, -ае.

радо́к, -дка́, мн. -дкі́; -дко́ў, м.

1. гл. рад¹.

2. Частка тэксту або асобныя словы, літары, іншыя знакі, надрукаваныя ці напісаныя ў адну лінію.

Р. верша.

◊

Радок у радок — даслоўна, літаральна (спісаць, сказаць і пад.).

Чытаць паміж радкоў — здагадваючыся пра скрыты сэнс напісанага.

разгалінава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., што.

1. Раздзяліць на некалькі частак, ліній, якія ідуць ад аднаго пункта ў розныя бакі.

Р. чыгуначны пуць.

2. Раздзяліць на часткі, аддзелы, аддзяленні і пад.

|| незак. разгаліно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разгалінава́нне, -я, н.

разлажы́цца², -лажу́ся, -ло́жышся, -ло́жыцца; зак.

1. Тое, што і раскласціся².

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Распасціся пад уздзеяннем бактэрый, згніць.

Торф яшчэ слаба разлажыўся.

3. перан. Дайсці да поўнага маральнага падзення; дэзарганізавацца.

|| незак. разлага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разлажэ́нне, -я, н.

распераза́цца, -перажу́ся, -пяра́жашся, -пяра́жацца; расперажы́ся; зак.

1. Зняць з сябе тое, чым быў падперазаны (пояс, рэмень і пад.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развязацца, расшпіліцца (пра пояс; разм.).

3. перан. Перастаць стрымліваць сябе; стаць недысцыплінаваным, нахабным.

|| незак. распяра́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.

сашчапі́ць, -шчаплю́, -шчэ́піш, -шчэ́піць; -шчэ́плены; зак., што.

1. Злучыць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад.

С. ланцуг.

2. Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы).

С. кулак.

С. рукі.

С. зубы (сціснуць).

|| незак. сашчапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і сашчэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

буя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

1. Бурна расці; пышна красаваць.

Ярына на полі буяла.

Жыццё буяе (перан.).

2. Расці ў націну (пра бульбу, памідоры і пад.), у салому (пра жыта, пшаніцу і інш.), разрастацца на шкоду плоданашэнню.

Памідоры буяюць.

|| наз. буя́нне, -я, н.