Verbum

по́ручань, -чня, звычайна мн. -чні, -чняў, м.

1. На трапах, на лесвіцах, на бартах суднаў, пры дзвярах вагонаў — прут, брусок, рэмень, за які трымаюцца рукой пры спуску, пад’ёме.

Трымацца за п.

2. Апора для рук у крэсле, калясцы і пад.

Крэсла з поручнямі.

гла́дкі, -ая, -ае.

1. Роўны, без упадзін і выступаў.

Г. стол.

Гладкая пляцоўка.

2. перан. Просты, лёгкі для разумення (пра мову, верш, думкі і пад.).

Г. стыль.

Лектар гаварыў гладка (прысл.).

3. Сыты, адкормлены (разм.).

Гладкія коні.

Г. пан.

|| наз. гла́дкасць, -і, ж.

гняздзі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., гняздзіцца; незак.

1. Віць гнёзды, жыць (пра птушак).

Ластаўкі гняздзяцца пад страхой.

2. перан. Мець прытулак, прыстанішча (пра людзей, жывёл).

Г. ў пакойчыку.

3. перан. Моцна трымацца, памнажацца (пра думкі).

У душы гняздзіліся трывожныя думкі.

грыбо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.

1. гл. грыб.

2. Мікраарганізм, які адносіцца да грыбоў, выклікае захворванне скуры і інш.

3. Збудаванне ў форме грыба для адпачынку, сховы ад сонца, дажджу і пад.

|| прым. грыбко́вы, -ая, -ае (да 2 знач.).

Грыбковыя захворванні.

гу́шча, -ы, ж.

1. Густы асадак (стравы, раствору і пад.).

На дне засталася г.

Г. дзяцей не разганяе (прыказка).

2. Тое, што і гушчар.

3. Самае густое месца ў чым-н., цэнтр.

Уціснуцца ў самую гушчу натоўпу.

Быць у гушчы падзей (перан.).

дадра́ць, -дзяру́, -дзярэ́ш, -дзярэ́; -дзяро́м, -дзераце́, -дзяру́ць; -дзяры́; -дра́ны; зак., што (разм.).

1. Скончыць драць.

Д. паперы.

2. Надраць дадаткова, да пэўнай меры.

Д. моху.

Д. бульбы.

3. Знасіць да дзірак (вопратку, абутак і пад.).

Д. боты.

|| незак. дадзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

драпе́жны, -ая, -ае.

1. Які корміцца жывёламі (пра звяроў, птушак і пад.).

Д. звер.

Драпежныя рыбы.

2. перан. Прагны, поўны імкнення авалодаць кім-, чым-н., захапіць што-н., а таксама такі, што выражае такое імкненне.

Драпежная натура.

Д. погляд.

|| наз. драпе́жнасць, -і, ж.

дудзе́ць, дуджу́, дудзі́ш, дудзі́ць; дудзі́м, дудзіце́, дудзя́ць; дудзі́; незак.

1. Іграць на дудцы, дудзе.

2. Утвараць нудныя, цягучыя гукі.

Д. пад нос.

3. перан. Надаедліва, аднастайна паўтараць адно і тое ж (разм.).

Кожны вечар бацькі дудзелі яму, каб жаніўся.

|| наз. дудзе́нне, -я, н.

дэса́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Высадка войск на тэрыторыю праціўніка.

Зрабіць д.

2. Войскі, высаджаныя з караблёў, самалётаў і пад. на тэрыторыю праціўніка для баявых аперацый.

Марскі д.

Паветраны д.

Высадзіць д.

|| прым. дэса́нтны, -ая, -ае.

Дэсантныя войскі.

жгут, -а́, М жгуце́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Эластычная гумавая трубка, бінт або іншы прадмет для перавязвання канечнасці, каб спыніць кровацячэнне.

Налажыць ж.

2. Туга скручаны кавалак тканіны, пучок саломы і пад.

Саламяны ж.

|| памянш. жгу́цік, -а, мн. -і, -аў, м.