вуж, вужа́ і (радзей) ву́жа, мн. вужы́, -о́ў, м.
Адна з неядавітых змей сямейства паўзуноў.
Выкручвацца вужом (таксама перан.:
1) падлізвацца, падлашчвацца, дабіваючыся чаго-н.;
2) падманам, хітрасцю старацца выйсці з цяжкага становішча).
|| прым. вужо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́кідаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
1. Выкінуць у некалькі прыёмаў (усё, многае).
В. рэчы праз акно.
2. перан. З цяжкасцю выгадаваць (разм.).
В. дзяцей.
|| незак. выкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́крут, -у, М -круце, мн. -ы, -аў, м.
1. Незвычайны паварот.
Сцежка з выкрутам.
Скокі з выкрутамі.
2. перан. Прыём з хітрыкамі, які прымяняецца з мэтай дасягнуць чаго-н. або ўхіліцца ад чаго-н.
Гавары без выкрутаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
галавакружэ́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
Хваравіты стан, пры якім страчваецца пачуццё раўнавагі і чалавеку здаецца, што ўсе прадметы вакол яго кружацца, хістаюцца.
Г. ад малакроўя.
Г. ад поспехаў (перан.: празмернае захапленне сваімі поспехамі, зазнайства ад поспехаў).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гастралёр, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Артыст на гастролях.
2. перан. Пра таго, хто пастаянна мяняе месца работы, пра выпадковага работніка (разм., неадабр.).
|| ж. гастралёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. гастралёрскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лама́чча, -а, н., зб.
1. Галлё, сучча, абламаныя часткі дрэў, якія валяюцца ў лесе.
Збіраць л.
2. Ламаныя, непрыгодныя для карыстання або прыгодныя толькі для перапрацоўкі прадметы.
Жалезнае л.
3. перан. Непатрэбныя рэчы (разм.).
Поўная хата л.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
міф, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Старажытнае паданне аб легендарных героях, багах, аб паходжанні свету і розных з’яў прыроды.
Міфы Старажытнай Грэцыі.
2. перан. Нешта фантастычнае, неверагоднае; выдумка.
М. аб шкоднасці кавы.
|| прым. міфі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
імклі́вы, -ая, -ае.
1. Вельмі хуткі, быстры ў руху, у развіцці; энергічны, жвавы.
І. бег.
І. час (перан.: пра хуткасць развіцця).
2. Які выражае парыў, імкненне да чаго-н.; палкі, гарачы.
Імклівая прамова.
|| наз. імклі́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
калейдаско́п, -а, м.
1. мн. -ы, -аў. Трубка з люстранымі пласцінкамі і каляровымі шкельцамі, якія пры паварочванні складваюцца ў розныя ўзоры.
2. перан. Хуткая змена разнастайных з’яў (кніжн.).
К. падзей.
|| прым. калейдаскапі́чны, -ая, -ае.
Калейдаскапічная змена ўражанняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каніце́льшчык, -а, мн. -і, -аў, м. (разм.).
1. Рабочы каніцельнай вытворчасці.
2. перан. Нерастаропны, марудны чалавек, якому ўласціва запаволенае бесталковае вядзенне справы.
Ён у нас вядомы к.
|| ж. каніце́льшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.
|| прым. каніце́льшчыцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)