цы́ркаць разм

1. (in dünnen Stráhlen) gíeßen* [mélken], dünn flíeßen*;

2. (пляваць цераз зубы) durch die Zähne spúcken;

3. іран etw. ganz wénig gében*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

жры́ца ж

1. рэл, гіст Príesterin f -, -nen;

2. перан іран : жры́ца каха́ння Callgirl [´kɔ:lgø:rl] n -s, -s; Séxdienstleisterin f -, -nen; Líebesdienerin f -, -nen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

дапато́пны

1. (вельмі даўні) frühgeschichtlich, vórweltlich; vórsintflutlich;

2. разм (састарэлы); жарт, іран vórsintflutlich; von Ánno dázumal;

дапато́пны ўбор áltmodische Kléidung [Tracht];

дапато́пныя по́гляды veráltete [vórsintflutliche] Ánsichten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

перл м

1. уст (жамчужына) Pérle f -, -n;

2. перан іран Pérle f (музыкі, паэзіі і г. д.);

перл дасці́пнасці das ist ein Géistesblitz

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

шы́шка ж

1. бат Zápfen m -s, -;

яло́вая шы́шка Tánnenzapfen m-s, -;

◊ шы́шкі на вярбе́ Únsinn, dúmmes Zeug

2. разм іран (важнаяасоба) gróßes [hóhes] Tier

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Разу́мны ’надзелены розумам’ (ТСБМ; астрав., мін., Сл. ПЗБ; Бяльк., Мал.), ’разважлівы, кемлівы, надзелены жыццёвай мудрасцю’ (ТСБМ), разу́мец ’разумнік’ (Янк. 2), ’той, хто хваліцца сваім розумам’ (Янк. 1), разуме́ц ’сталы, разважлівы чалавек’ (Сцяшк.), разу́мнік ’хітры чалавек’ (Сцяшк.), ’мудрэц, хітрэц’ (Бяльк.), разумо́к ’дзіця, якое па-даросламу разважае’ (Інстр. 3), ’мудрэц, хітрэц’ (Юрч.), разумо́чак ’мудрэц, хітрун’ (Юрч. СНЛ), разуму́та іран. ’разумніца’ (лаг., Гіл.). Ад ро́зум (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пе́кла, -а, н.

1. Паводле рэлігійна-містычных уяўленняў — месца, дзе церпяць вечныя пакуты душы памерлых грэшнікаў.

У чорта ў пекле.

Лезці раней за бацьку ў пекла (прымаўка: паспешліва і недарэчна ўмешвацца ў чые-н. справы, апярэджваючы каго-, што-н.; разм., іран.)

2. Моцная гарачыня, спёка (разм.).

Не сядзі на самым пекле.

Трапіць у самае п. (перан.: у гарачае месца бою, у разгар злосных спрэчак і пад.).

3. перан. Пра нясцерпныя ўмовы жыцця, іншыя ўмовы, стан.

П. вайны.

Душэўнае п.

|| прым. пяке́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сяме́йка, ‑і, ДМ ‑мейцы; Р мн. ‑меек; ж.

1. часцей іран. Памянш. да сям’я (у 1 знач.); тое, што і сям’я (у 1 знач.). За бацькавым сталом збіралася ладная сямейка, ажно адзінаццаць душ. С. Александровіч.

2. Памянш.-ласк. да сям’я (у 3 знач.). [Бабейка:] — Сямеек пару пчол прывязу. Хадкевіч. У быльніку агарода, пад вокнамі, таўкліся сямейкі чырванагрудых снегіроў. Ракітны. [Рака] агібае срэбнай падковай сямейку прысадзістых хвоек. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удружы́ць, удружу, удружыш, удружыць; зак., каго-што, каму і без дап.

Аказаць сяброўскую паслугу; узычыць. Расадка тут [у брыгадзе] заўсёды самая лепшая: сабе пасадзяць і другім калгасам удружаць на патрэбу. Кулакоўскі. // Іран. Зрабіць каму‑н. непрыемнасць. [Дзяжа:] Чаму ж «сястры» ды не ўдружыць, На радасць сум не палажыць? Колас. [Высеўка:] — Самі ж вы не захацелі быць у праўленні. [Дзядзька Яўтух:] — Сам. Правільна .. А хто давёў? Хто ўдружыў мне, Апанас Рыгоравіч? Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Імасць уст. ’форма ветлівага звароту’ (ТСБМ, БРС, Гарэц.), іран. ’пра жонку блізка знаёмага субяседніка’ (ТСБМ), ’важная асоба’ (Марц.), імо́сценька ’ваша міласць’ (Касп.). Сюды ж імо́стачка ’галубка, сястрычка’ (Некр., 223) як форма ветлівага звароту з суф. ‑ачк‑а. Запазычанне з польск. imość < jejmość < jej miłość ’яе міласць’ (Слаўскі, 1, 452); параўн. ягомасць. Імысь ’пападдзя’ (Оч. В. Бел., 1893, 152) — далейшая ступень скарачэння з канкрэтызацыяй семантыкі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)