эквілібры́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.
1. Жанр цыркавога мастацтва — жангліраванне, акрабатычныя практыкаванні, якія выяўляюць здольнасць артыста трымаць раўнавагу пры няўстойлівым становішчы цела.
Э. на канаце.
2. перан. Надзвычайная спрытнасць, выкрутлівасць.
Разумовая э.
Паэтычная э.
|| прым. эквілібрысты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
БЕ́РГМАНА ПРА́ВІЛА,
вызначае заканамернасць змянення памераў чалавека і цеплакроўных жывёл у залежнасці ад пануючых тэмператур навакольнага асяроддзя. Устанавіў ням. вучоны К.Бергман (1847). Паводле Бергмана правіла, у чалавека і жывёл аднаго віду або групы блізкіх відаў памеры цела большыя ў паўн. шыротах і меншыя на Пд. Напр., у жыхароў Скандынавіі сярэдні рост 170—175 см, у Іспаніі і Паўд. Італіі — менш за 160 см, такая ж залежнасць і па масе цела; у ваўка на Таймыры даўж. цела да 137 см, маса да 49 кг, у Манголіі адпаведна да 120 см і да 40 кг; у сярэдняй паласе даўж. цела ліса да 90 см, маса да 10 кг, у Туркменіі да 57 см і да 3,2 кг. Бергмана правіла адлюстроўвае адаптацыю чалавека і жывёл да падтрымання пастаяннай т-ры цела ў розных кліматычных умовах: у чалавека і буйных жывёл адносіны паверхні цела да яго аб’ёму меншыя, чым у дробных, таму меншы расход энергіі для падтрымання ўласнай т-ры цела, што важна пры нізкіх т-рах навакольнага асяроддзя.
т. 3, с. 111
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Спо́дні ‘які размешчаны ўнізе’, ‘які надзяваецца пад іншае адзенне або непасрэдна на цела; ніжні (пра бялізну)’ (ТСБМ, Нас., Касп.) Гл. ісподні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гіганты́зм, ‑у, м.
Празмерны рост чалавека, жывёліны або асобных частак іх цела ў выніку парушэння дзейнасці залоз унутранай сакрэцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мірано́сіца, ‑ы, ж.
Жанчына, якая, паводле евангельскае падання, прынесла міра для памазання цела Хрыста пасля зняцця яго з крыжа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пантамі́міка, ‑і, ДМ, ‑міны, ж.
Выразныя рухі чалавечага цела, якія поруч з мімікай служаць формай выражэння ўнутраных перажыванняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пратэзава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
Спец. Забяспечыць (забяспечваць) пратэзам; замяніць (замяняць) пратэзам страчаныя часткі цела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пя́дзенік, ‑а, м.
Матыль-шкоднік, вусені якога, рухаючыся, выгінаюць сярэднюю частку цела так, быццам мераюць зямлю пядзямі. Зімовы пядзенік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разло́мліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да разламаць.
2. безас. Пра моцны боль у якой‑н. частцы цела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слаяві́шча, ‑а, н.
Спец. Цела ніжэйшых раслін (грыбоў, водарасцей, імхоў), у якіх адсутнічае чляненне на корань, сцябло і лісце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)