ángemessen
a
1) адпаве́дны, нале́жны, памярко́ўны
éine ~e Frist — дастатко́вы тэ́рмін
2) слу́шны, дарэ́чны
für ~ hálten* — лічы́ць слу́шным [да ме́сца, патрэ́бным]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
назва, найменне, празванне, імя, прозвішча, псеўданім, званне, годнасць, загаловак, шыльда, тэрмін, тытул; прозва, мянушка, мянюшка (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Вараці́ла 1 ’вал у варштаце ткацкім’ (КЭС, Тарнацкі, Studia, Дразд., Клім.), варацідла ’частка ткацкага станка’ (КТС); ’навой’ ’тс’ (Шатал.). Рус. воротило, укр. воротило, балг. вра́тило, серб.-харв. вра̀тило. Агульнаслав. тэрмін ад дзеяслова *вараціць ’круціць’ < *vьrtěti, *vortiti.
Вараці́ла 2 ’дзелавы чалавек’ (КСП), варацідла ’дзялок’ (КТС). Да варочаць (справамі), вараціць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́дніца ’архегоний’ (Байк. і Некр.) — беларускі навуковы тэрмін для жаночага ограна размнажэння ў мохавідных, папарацевідных і голанасенных раслін — архегонія. За аснову была ўзята калька з другой часткі слова: ст.-грэч. γονή ’нараджэнне; роды; паходжанне’, ’плод, патомства; род’, ’тое, што нараджае’. Узорам утварэння пры гэтым было польск. rodnia ’архегоній’, ’пакаленне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэрыто́рыя ‘абшар, працяг зямлі’ (ТСБМ, Пятр.). Можа разглядацца як адаптаваны тэрмін з мясцовай актавай лаціны ВКЛ, параўн. лац. territorium ‘абшар, прыналежны да нейкага горада, ваколіца горада; поле, маёмасць, уладанне; рэгіён’ (Жлутка). Магчыма, пазнейшае абноўленае запазычанне праз рус. территория з франц. territoire, англ. territory, што ўзыходяць да лац. terra ‘зямля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аддалі́ць, ‑далю, ‑даліш, ‑даліць; зак., каго-што ад каго-чаго.
1. Перамясціць каго‑, што‑н. на большую адлегласць ад каго‑, чаго‑н. Аддаліць гаспадарчы двор ад жылля.
2. Перанесці, прызначыць тэрмін выканання чаго‑н. на пазнейшы час; адтэрмінаваць. [Валодзю] як бы хацелася аддаліць той момант, якога ён даўно прагнуў, момант спаткання з маці. Чорны.
3. Выклікаць адчужанасць, стаць прычынай адчужанасці. Гэта нязначнае здарэнне канчаткова аддаліла іх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каранці́н, ‑у, м.
1. Часовая ізаляцыя заразна хворых і асоб, якія сутыкаліся з імі, з мэтай прадухіліць распаўсюджанне інфекцыі. Тэрмін каранціну. Накласці каранцін. // Сістэма мерапрыемстваў, накіраваных на ліквідацыю інфекцыі (сярод насельніцтва, у сельскай гаспадарцы і пад.). Інспекцыя па каранціну.
2. Санітарны пункт для агляду асоб, суднаў і тавараў, якія прыбываюць з заражанай мясцовасці. — Я ўжо хадзіў, распытваў. Тут, у каранціне, нас могуць пратрымаць яшчэ доўгі час. Лынькоў.
[Фр. quarantaine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыспе́шваць, прыспе́шыць zur Éile ántreiben*, drängen vt; beschléunigen vt;
прыспе́шваць якую-н спра́ву éine Sáche beschléunigen; разм Féuer hínter etw. (A) máchen; näher rücken vt (наблізіць тэрмін)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пяціго́ддзе н
1. (тэрмін) fünf Jáhre; Jahrfünft n -(e)s, -e (пяцігодка);
за гэ́тае пяціго́ддзе in díesen fünf Jáhren;
2. (гадавіна) fünfter Jáhrestag; Fünfjahrfeier f -; fǘnfjähriges Jubiläum
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Sicht
f -
1) ба́чнасць, від, перспекты́ва
áußer ~ sein — быць не ў по́лі зро́ку
in ~ sein — быць ба́чным, быць у по́лі зро́ку
2) тэ́рмін; час
auf lánge [wéite] ~ — на далёкае бу́дучае, на праця́глы перы́яд ча́су
Wéchsel von kúrzer [lánger] ~ — вэ́ксаль на каро́ткі [до́ўгі] тэ́рмін
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)