Ве́рцень ’вецер; нячыстая сіла’ (Мат. Гом.). Персаніфікаваная назва ветру, паводле яго магутнай наднатуральнай сілы, утвораная ад vьrtěti і суф. ‑ьnʼь (як студзень, пярэварацень); параўн. таксама рус. перм. ве́рте́нь ’гарэза, свавольнае бойкае дзіцё’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Льга ’можна, магчыма, дапушчальна’, ’магчымасць’ (Нас., Гарэц., Шат., Бір. дыс., ТСБМ, ТС; пух., З нар. сл.; уздз., пух., Сл. ПЗБ), льго ’тс’ (Мал.), смал. ’паслабленне’, рус. арханг. ’сіла, моц’. Да ільга́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мацар ’уладальнік’ (Дунін–Марцінкевіч), ст.-бел. моцаръ ’уладар’, ’волат’ запазычана са ст.-польск. mocarz ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 21). Мацарства ’ўладанні’ (там жа) < польск. mocarstwo ’вялікая дзяржава’ < ст.-польск. mocarzstwo ’моц, сіла’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стыхі́я

(гр. stoicheion = элемент)

1) адзін з асноўных элементаў прыроды (вада, зямля, паветра і агонь) у антычнай філасофіі;

2) з’явы прыроды, якія праяўляюцца як магутная разбуральная сіла;

3) перан. неарганізаваная сіла, якая дзейнічае ў сацыяльным асяроддзі (напр. с. інфляцыі);

4) перан. прывычнае асяроддзе (свая с.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэаба́за

(ад гр. rheos = цячэнне, паток + база)

найменшая сіла пастаяннага электрычнага току, якая можа выклікаць узбуджэнне ў жывых тканках.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

стэн

(гр. sthenos = сіла)

адзінка сілы, роўная сіле, якая надае масе ў 1 т паскарэнне 1 м/сек​2.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэакра́тыя

(гр. theokratia, ад theos = бог + kratos = сіла, улада)

форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычная ўлада ў краіне належыць духавенству.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

забо́йны ​1, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для забою ​1, для працы ў забоі. Забойны механізм.

забо́йны ​2, ‑ая, ‑ае.

1. Прызначаны для забою ​2. Забойны цэх.

2. Які дзейнічае смяртэльна, забівае насмерць. Забойная сіла асколка.

•••

Забойная вага гл. вага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

моц, ‑ы, ж.

1. Трываласць, мацунак. Моц тканіны. □ [Масладуда:] — Зрабіць якую рэч з жалеза — не хітрая штука. Жалеза само па сабе моц мае. Лынькоў.

2. Фізічная сіла. Моц мускулаў. □ Чалавек прагна піў ваду, і з кожным глытком яе да яго нібы варочалася страчаная моц. Лынькоў. З кароткіх рукавоў .. шэрай світкі тырчалі доўгія мазольныя рукі, і ў іх адчувалася моц. Чарнышэвіч.

3. Праяўленне чаго‑н.; сіла, ступень гэтага праяўлення. Голасам моцы, ціха і важна Гром пракаціўся ўгары. Колас. Сонца яшчэ не набралася моцы. Беразняк.

4. Магутнасць, аўтарытэт, сіла. Моц савецкай дзяржавы. □ Зачараваныя глядзім На сілу, моц сваёй радзімы, Што ззяе полымем жывым. Танк. // Здольнасць уздзейнічаць; сіла ўздзеяння. [У працы над роллю Благса] я пазнаў моц ўяўлення і фантазіі — іх месца ў творчасці акцёра. Сяргейчык. Шчыра веру я ў моц пажадання. Дзяргай. // перан. Духоўная стойкасць. Моц душы.

5. Насычанасць, канцэнтрацыя. — Вось летась быў у мяне тытунь, той, праўда, меў моц. Зацягнешся — дух займае. Пальчэўскі.

6. У спалучэнні з асабовай формай дзеяслова, прыметніка або займенніка (часцей з прыназоўнікам) выражае найвышэйшую ступень праяўлення дзеяння. Крычаць на ўсю моц. □ Лілося святло з вокнаў вакзала, на поўную моц гарэлі ліхтары. Васілёнак. Міхась з усяе моцы бразнуў дзвярыма. Савіцкі.

•••

Як (колькі) моцы стае гл. ставаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Wucht

f -, -en

1) ця́жар

2) сі́ла, магу́тнасць (удару і г.д.; тс. перан. – доказаў)

mit vóller ~ — з усёй сі́лы [сі́лай]

3) фіз. кінеты́чная эне́ргія, жыва́я сі́ла

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)