ушчамі́ць, -чамлю́, -чэ́міш, -чэ́міць; -чэ́млены; зак., каго-што.

1. Сціснуўшы, зашчаміць.

У. палец у дзверы.

2. перан. Абмежаваць у чым-н.

У. каго-н. у правах.

У. самалюбства.

3. перан. Паставіць у няёмкае становішча.

|| незак. ушчамля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і ушчэ́мліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ціскі́, -о́ў.

1. Прыстасаванне для заціску і трымання прадмета пры яго апрацоўцы.

2. перан. Тое, што пазбаўляе свабоды дзеяння, ставіць у цяжкае, бязвыхаднае становішча.

◊

Узяць у ціскі —

1) прыгнятаючы, поўнасцю падпарадкаваць сабе;

2) пра двухбаковы ахоп войск праціўніка.

|| прым. ціско́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Паліяты́ў ’лякарства або іншы сродак, які дае часовую палёгку хвораму; сродак, які дае часовы выхад з цяжкага становішча’ (ТСБМ). Праз рус. палиати́в ’часовы сродак’, дзе праз ням. Palliativ або франц. pälliatif ’тс’ < лац. palliāre ’пакрываць, ахінаць’ < pallium ’плашч’ (Гл. Фасмер, 3, 192).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ардына́та, ‑ы, ДМ ‑наце; Р мн. ‑аў; ж.

У геаметрыі — назва аднаго з двух (трох) лікаў, якая вызначае становішча пункта на плоскасці адносна прамавугольнай сістэмы каардынатаў.

[Ад лац. ordinatus — упарадкаваны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

безвыхо́дны, ‑ая, ‑ае.

Пра становішча, з якога няма выхаду. Вася Крайко ў безвыходным становішчы застаўся ў лесе, акружаны фашыстамі. Дзюбайла. // Вельмі цяжкі, безнадзейны. Безвыходныя думкі. Безвыходная журба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аднаасо́бніцтва, ‑а, н.

Становішча аднаасобніка. [Грасыльда:] — Кінуў тады наш Міхал сваё аднаасобніцтва, сагнаў некуды каня, відаць, прадаў недзе далёка ад Лонвы, і пайшоў у лес на падсочку. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падкузьмі́ць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., каго-што.

Разм. Паставіць у няёмкае становішча; падкусіць. [Давідзюк:] — Я без жартаў кажу табе: артыкул мне падабаецца, хоць ты і падкузьміў рэдакцыю. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самазабеспячэ́нне, ‑я, н.

Забеспячэнне, якое ажыццяўляецца ўласнымі сіламі і сродкамі. Усвядоміўшы сваё незайздроснае становішча папрашайкі, Мурлік неўзабаве сам пачаў лавіць рыбу, перайшоў, так сказаць, на самазабеспячэнне. Рылько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акру́тны

(польск. okrutny)

1) жорсткі, люты (напр. а. чалавек);

2) цяжкі, бязвыхадны (напр. а-ае становішча).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

атэто́з

(гр. athetos = пазбаўлены пэўнага становішча)

міжвольнае скарачэнне пальцавых мышцаў у сувязі з захворваннем галаўнога мозга.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)