сле́сар, ‑а, м.
Рабочы, спецыяліст па ручной апрацоўцы, зборцы і рамонту металічных вырабаў. Слесар-інструментальшчык. Слесар-зборшчык. □ У 1698 годзе англійскі слесар Томас Ньюкомен атрымаў першы патэнт на цеплавую машыну для падняцця вады. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́тутны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да статута. Пры камісару Шашура заўсёды стараўся трымацца статутных правіл. Мележ. — Вы ўжо не першы раз парушаеце строгі статутны парадак, — пачаў камандзір, калі Зуб зайшоў у канцылярыю. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
та́лі, ‑яў; адз. няма.
Сістэма блокаў для падымання грузаў на судне. Калі ж, ахоплены жудасцю,.. [Тапурыя] учапіўся за борт чаўна, што гушкаўся на талях, то ў першы момант яго ледзь не выкінула за борт. Самуйлёнак.
[Гал. talie.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачи́слить сов., в разн. знач. залічы́ць;
зачи́слить на дово́льствие воен. залічы́ць на забеспячэ́нне;
зачи́слить на пе́рвый курс залічы́ць на пе́ршы курс;
зачи́слить на теку́щий счёт бухг. залічы́ць на бягу́чы раху́нак;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
◎ Перая́ра (перыяра) ’старая авечка’ (Рам. 5), пераярак пераярка ’жывёла мінулагодняга прыплоду (авечак, ваўкоў)’ (ТСБМ). Параўн. рус. переяр ’аднагадовы воўк’, переярка ’аднагадовая авечка, што аб’явілася першы раз’, переяровшпь ’перайсці, перажыць пару цечкі’. Да пера- і яр‑ (< прасл. Jan ’год’, ц.-слав. яра ’вясна’), яравы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ánschnitt
m -(e)s, -e
1) разрэ́з, надрэ́з
2) зачы́н, пача́так дзе́яння
3) пе́ршы адрэ́заны кава́лак хле́ба
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
primer
I [ˈprɪmər]
n.
1) леманта́р -а́ m.
2) кні́га для пачатко́ўцаў
a primer of statistics — кні́га для пачатко́ўцаў у статы́стыцы
II [ˈpraɪmər]
n.
пе́ршы пласт (пры фарбава́ньні)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
прыярытэ́т
(ням. Priorität, ад лац. prior = першы)
1) першынство, першае месца па часе ў адкрыцці, вынаходніцтве, фармуліроўцы якой-н. ідэі (напр. агульнапрызнаны п.);
2) пераважаючае значэнне чаго-н. (напр. п. эканомікі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ком, ‑а; мн. камы, ‑оў; м.
Круглаваты, звычайна зацвярдзелы кавалак якога‑н. мяккага, рыхлага рэчыва. Ком цеста. Ком зямлі. □ Татам мы дапамагалі, Мы ў радочкі цэглу клалі, З гліны клеілі камы. Кірэенка. // Пра што‑н. скамечанае, скручанае. Ком паперы. □ Дана ўзяла посцілку, кажух, падушку, згарнула ўсё ў вялізны ком. Асіпенка.
•••
Ком у горле; ком падкаціўся (падступіў) да горла — пра спазмы ў горле пры адчуванні моцнай крыўды, радасці і пад.
Першы блін комам — тое, што і першы блін камяком (гл. блін).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канцэртма́йстар, ‑а, м.
1. Першы скрыпач — саліст сімфанічнага або опернага аркестра.
2. Музыкант, які ўзначальвае адну са струнных груп аркестра (скрыпак, альтоў, віяланчэлей). Канцэртмайстар скрыпак. Канцэртмайстар віяланчэлей.
3. Піяніст-акампаніятар, які развучвае партыі са спевакамі.
[Ням. Konzertmeister.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)