Пі́льня ’тартак’ (Варл.), ’лесапільня’ (пух., Сл. ПЗБ), укр. харк. пи́льня ’тс’, рус. пи́льня ’месца, дзе пілуюць лес пры дапамозе вады, парай, коньмі’. Да пілі́ць 1 (гл.). Суф. ‑ня ўзыходзіць да прасл. ‑ьnʼa, параўн. kolьnʼa ’дрывотня’, stajьnʼa ’стайня’, які пашыраны пераважна на паўн.-слав. тэрыторыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
негацыя́нт
(лац. negotians, -ntis = які гандлюе)
камерсант, які вядзе аптовы гандаль пераважна за межамі сваёй краіны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
панараста́ць, ‑ае; зак.
1. пераважна безас. Нарасці, вырасці ў вялікай колькасці. У той год з вясны вельмі дажджыла і ўсюды панарастала шмат травы. Сачанка.
2. Утварыцца ў выглядзе нарасту ў многіх месцах. Лёдам скавала шыбы, тоўстыя гузакі панарасталі па краях. Ус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панасяда́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
1. пераважна безас. Насесці ў вялікай колькасці. У аўтобус панасядала людзей.
2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Асесці на ўсім, многім або на чым‑н. у вялікай колькасці. На мэблі панасядала пылу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паразітава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак.
1. Быць паразітам, весці жыццё паразіта (у 1 знач.). Паразітуе [амяла], як правіла, на лісцевых дрэвах, хоць можа быць і на хвойных, пераважна на сасне. «Полымя».
2. Жыць з чужой працы, жыць паразітам (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аўся́нка 1, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Аўсяныя крупы. // Каша з такіх круп. // Мука з аўса.
аўся́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Пеўчая птушка з атрада вераб’іных, якая корміцца пераважна насеннем раслін. Садовая аўсянка. Чаротная аўсянка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глухава́ты, ‑ая, ‑ае; ‑ват, ‑а.
1. Трохі глухі (у 1, 2 знач.). Глухаваты ад старасці, Пятрусь спаў яшчэ моцна, мог не дачуць гадзінніка. Брыль.
2. Не вельмі звонкі, прыглушаны (пераважна пра голас, гукі). Глухаваты бас. □ Глухаватым, асіплым голасам.. [Андрэй Іванавіч] запеў калыханку. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
груга́н, ‑а, м.
Вялікая чорная птушка сямейства крумкачовых, якая жывіцца пераважна падлай; крумкач. // перан. Пра шкоднага, небяспечнага чалавека. Наш дэвіз — мір і воля народам! Наш паход груганам не стрымаць. Васілёк.
•••
Куды груган касцей не занясе — пра вельмі аддаленае або цяжкадаступнае месца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выбо́іна, ‑ы, ж.
Паглыбленне на паверхні чаго‑н., выбітае ўдарам. Выбоіны ад куль на сценах дамоў. // пераважна мн. (выбо́іны, ‑ін). Ямы на дарозе, выбітыя калёсамі; калдобіны. Воз мякка падскокваў на выбоінах каляін, пакідаючы за сабой шэры, узвіхраны коламі пыл. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэрцэ́т, ‑а, М ‑цэце, м.
Спец.
1. Ансамбль з трох выканаўцаў, пераважна вакальны; трыо.
2. Музычны твор або частка музычнага твора для трох выканаўцаў (галасоў, інструментаў) са сваёй партыяй для кожнага.
3. Вершаваная страфа ў санеце, якая складаецца з трох радкоў.
[Іт. terzetto ад лац. tertius — трэці.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)