разгада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Па якіх‑н. прыкметах, дадзеных зразумець сэнс чаго‑н. няяснага, незразумелага для каго‑н., уясніць значэнне, характар каго‑, чаго‑н. Разгадаць намеры. Разгадаць сон. □ Эх, шляхі, родныя шляхі! Хто перакажа нам вашы казкі, разгадае думкі, назбіраныя і напісаныя часамі на камлях вашых прысад? Колас. Янка Купала быў першым, хто чуццём геніяльнага мастака разгадаў у Багдановічу выдатнага паэта. Майхровіч.

2. Знайсці правільны адказ на што‑н. загаданае; адгадаць. Разгадаць загадку. Разгадаць рэбус.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дакуме́нт

(лац. documentum = доказ, сведчанне)

1) дзелавая папера, якая пацвярджае права на што-н., служыць доказам чаго-н.;

2) пасведчанне асобы (пашпарт і інш.);

3) пісьмовы акт, твор, грамата, малюнак, здымак, які мае значэнне гістарычнага сведчання (архіўныя дакументы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

фармалі́зм

(фр. formalisme, ад лац. formalis = які датычыцца формы)

1) фармальнае стаўленне да чаго-н. на шкоду справе (напр. ф. у кіраўніцтве);

2) напрамак у эстэтыцы, мастацтве, літаратуры, філасофіі, які надае асноўнае значэнне форме, яе знешняму выражэнню.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

stretch​2 [stretʃ] v.

1. расця́гваць; расця́гвацца; выця́гваць; выця́гвацца;

stretch gloves расця́гваць пальча́ткі;

Does this material stretch? Гэта тканіна цягнецца?

2. наця́гваць; наця́гвацца; напру́жваць; напру́жвацца;

stretch every nerve напру́жваць ко́жны нерв

3. цягну́цца, распасціра́цца;

The forest stretches for hundreds of miles. Лес цягнецца на сотні міль.

4. перабо́льшваць; дапуска́ць наця́жкі;

stretch the truth дадава́ць то́е, чаго́ не было́; перабо́льшваць;

stretch the meaning of a word пашыра́ць значэ́нне сло́ва, надава́ць сло́ву дадатко́вае значэ́нне

♦

stretch a point выхо́дзіць за ме́жы дазво́ленага;

Don’t stretch the point! Рабі як трэба! Не парушай правілы;

stretch one’s legs infml разміна́ць но́гі; прагу́львацца

stretch out [ˌstretʃˈaʊt] phr. v. праця́гваць; праця́гвацца;

stretch oneself out расця́гвацца (на канапе, ложку і да т.п.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Гайда́чыць ’марнатравіць, транжырыць’ (Юрч.). Відавочна, ад гайда́к ’від танца’. Першапачатковае значэнне ’танцаваць, скакаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Плаймо́та ’мноства’ (ветк., Мат. Гом.). Да плойма (гл.). Суф. ‑ота надае адцягненае значэнне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АЦЫДАФІ́ЛЬНЫЯ АРГАНІ́ЗМЫ,

арганізмы, для развіцця якіх неабходна значная кіслотнасць асяроддзя. Да іх належаць воцатнакіслыя і малочнакіслыя бактэрыі, што пашыраны ў кішэчніку пазваночных, у глебе, на раслінах (сфагнум, верас, хвошч, лубін), у малочных прадуктах і інш. Ацыдафільныя бактэрыі маюць практычнае значэнне ў некат. галінах харч. прам-сці (вытв-сць воцату, малочная прам-сць), у кормавытворчасці (сіласаванне кармоў) і інш.

т. 2, с. 162

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДЧУВА́ЛЬНЫ ЭЛЕМЕ́НТ,

успрымальны орган датчыка ў вымяральных прыладах і сістэмах аўтам. кіравання і рэгулявання, які рэагуе на змену якой-н. фіз. велічыні. Ператварае лікавае значэнне гэтай велічыні непасрэдна ці праз прамежкавыя звенні ў выхадны сігнал, зручны для дыстанцыйнай перадачы і далейшай апрацоўкі. Як адчувальны элемент выкарыстоўваюцца мембраны, сільфоны, тэрмапары, тэрма- і электрасупраціўленні, п’езакварцавыя пласціны і інш.

т. 1, с. 140

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЗЁРНА-РАЧНЫ́Я РЫ́БЫ,

віды рыб, аднолькава характэрныя для іхтыяфауны азёраў і рэк. Пашыраны па ўсіх мацерыках, акрамя Антарктыды. На Беларусі 24 віды: акунь звычайны, аўсянка, бычок-падкаменшчык (гл. Падкаменшчыкі), верхаводка, вугор еўрапейскі, гарчак, гусцяра, джгір звычайны, жэрах, колюшкі (2 віды), карась, лешч, лінь, мянтуз, плотка, пячкур, сом звычайны, судак, уюн, краснапёрка, шчупак, шчыпоўка, язь. Большасць маюць прамысл. значэнне.

т. 1, с. 162

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АНЧО́УС,

еўрапейскі анчоус (Engraulis eucrasicholus), хамса, рыба атр. селядцападобных. Жыве ў водах Атлантычнага ак. ад Паўночнага м. да Біскайскага заліва.

Даўж. да 20 см, маса да 19 г. Цела цыгарападобнае, спінны плаўнік невялікі. Трымаецца чародамі. Робіць сезонныя і вертыкальныя сутачныя міграцыі. Корміцца планктонам. Палавой спеласці дасягае на 2-м годзе жыцця. Жыве да 4 гадоў. Мае прамысл. значэнне.

т. 1, с. 409

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)