расшчапі́ць, -шчаплю́, -шчэ́піш, -шчэ́піць; -шчэ́плены; зак., што.
1. Раскалоць, раздзяліць на часткі.
Р. палена.
2. Разняць, раз’яднаць.
Р. пальцы.
3. Раздрабіць, заставіць распасціся на часткі (спец.).
Р. валокны.
4. Раскласці на часткі ў выніку хімічнай рэакцыі (спец.).
Р. эфір.
5. Прымусіць распасціся (атам; спец.).
Р. атам урану.
|| незак. расшчапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і расшчэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. расшчапле́нне, -я, н. (да 3—5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расщепи́ть сов., в разн. знач. расшчапі́ць, мног. парасшчэ́пліваць, парасшчапля́ць;
расщепи́ть па́лку расшчапі́ць па́лку;
расщепи́ть эфи́р хим. расшчапі́ць эфі́р;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
этэрыфіка́цыя
(ад гр. aither = эфір + -фікацыя)
атрыманне складаных эфіраў з кіслот і спіртоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
усхвалява́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад усхвалявана.
2. у знач. прым. Які знаходзіцца ў стане хвалявання. Леанід прыгадаў, як збіраўся на гэтае спатканне, усхваляваны, памаладзелы. Мележ. // Які выражае такі стан. Праз паўнадзіны з дыспетчарскага пакоя зноў ляцеў у эфір чысты і крышку усхваляваны галасок Люды. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амілацэта́т
(ад гр. amylon = крухмал + ацэтат)
арганічнае злучэнне, амілавы эфір воцатнай кіслаты, бясколерная вадкасць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ды́ктар
(лац. dictor = які гаворыць)
супрацоўнік радыё або тэлебачання, які чытае тэкст перад мікрафонам для перадачы ў эфір.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Ано́да ’эфір, які п’юць замест гарэлкі’ (гродз., А. П. Цыхун, пісьм. паведамл.). З польск. anodyna ’сумесь этылавага спірту і этылавага эфіру, якую ўжываюць як абязбольваючы сродак’ (з грэч. ἀνώδυνος ’абязбольваючы’); у польскую мову слова трапіла праз лац.; з польск., напэўна, у літ. дыял. anòdyja (LKŽ). На карысць польскай крыніцы ўказвае наяўнасць у польскім «піяцкім» жаргоне выразу «na anody iść» («ісці ў аптэку па анадыну для выпіўкі», Тувім, PSP, 39). Супрун, Веснік БДУ, 1971, 3, 72–73.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эта́н
(ад гр. aither = эфір, паветра)
бясколерны грымучы газ, які знаходзіцца ў прыродным і свяцільным газе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ацэтылхалі́н
(ад ацэтыл + халін)
арганічнае злучэнне, воцатнакіслы эфір халіну, бясколерны крышталічны прадукт, выкарыстоўваецца ў медыцыне як медыятар 3.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ацэтылцэлюло́за
(ад ацэтыл + цэлюлоза)
воцатнакіслы эфір цэлюлозы, белая аморфная маса; выкарыстоўваецца для вырабу штучнага валакна, вогнетрывалай кінаплёнкі, лакаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)