Рэзкім рухам крануцца з месца. Самалёт таргануўся і яшчэ больш заваліўся ўлева — шасі загразла.Хомчанка.Гулка страляючы круглымі колцамі шызага дыму, трактар шалёна зароў, таргануўся, як у ліхаманцы, наструніўся і асеў назад.Б. Стральцоў.// Зрабіць сутаргавы рух. — Даша! — У Загурскага раз-другі тарганулася шчака. — Ты жартуеш, Даша?Асіпенка.У маці нервова таргануліся вусны, яна памкнулася была сказаць ужо нешта злоснае...«ЛіМ».— Дачка... — Ігнатавы губы горка таргануліся. — П-памірае!..Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поме́шанныйI
1.прил. (сумасшедший) звар’яце́лы;
2.прил., перен. (испытывающий пристрастие к кому-, чему-л.)/быть поме́шанным(на ком, чём) страшэ́нна (шалёна, да вар’я́цтва) захапі́цца (кім, чым); страшэ́нна (шалёна, да вар’я́цтва) палюбі́ць (каго, што); не по́мніць сябе́ ад захапле́ння (кім, чым), ад лю́басці (да каго, да чаго); стра́ціць ро́зум ад захапле́ння (кім, чым), ад лю́басці (да каго, да чаго);
он поме́шан на му́зыке ён страшэ́нна (шалёна, да вар’я́цтва) захапі́ўся му́зыкай (палюбі́ў му́зыку), ён не по́мніць сябе́ (стра́ціў ро́зум) ад захапле́ння му́зыкай;
3.сущ. вар’я́т, -та м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
rásend
1.a
1) раз’ю́шаны, шалёны
2) імклі́вы, шалёны (пра тэмп)
2.adv
1) шалёна, імклі́ва
2) разм. ве́льмі, на́дта;
er ist ~ éifersüchtig ён на́дта раўні́вы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
I thought he was nuts. Я падумала, што ён звар’яцеў.
2. (about/on/over) апанта́ны; які́ страшэнна/шалёна/да вар’я́цтва захапля́ецца (чым-н.); які́ не па́мятае сябе́/тра́ціць ро́зум ад захапле́ння;
He’s nuts about cars. Ён да вар’яцтва захапляецца машынамі.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
närrisch
1.
a дурны́, ідыёцкі, вар’я́ц́кі, блазнава́ты
~ wérden — разм. звар’яце́ць, звіхну́цца
ein ~er Kauz — дзіва́к
◊ das ~e Volk — удзе́льнікі карнава́лу
2.
advразм.
in j-n ~ verlíebt sein — шалёна ўлюбі́цца [закаха́цца] у каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
паскака́ць, ‑скачу, ‑скачаш, ‑скача; зак.
1. Скачучы, пачаць перамяшчацца. «Ну і не трэба!» — сказаў сабе ў думках Лёнік і паскакаў па прыступках уніз.Васілёнак.Заяц, пастаяўшы крыху на задніх лапках, паскакаў далей у лес.Скрыпка.
2. Хутка памчацца (на кані або пра каня). Максім асядлаў невялічкага мышастага коніка і паскакаў у Карпілаўку.Грахоўскі.Як заварушыўся Іван — конь спудзіўся і паскакаў назад у млын.Колас.
3. Скакаць некаторы час. Паскакалі [дзеці] трохі на адной назе, а потым Міхась сказаў, што больш не хоча.Брыль.Доўга прыйшлося [рабочым] паскакаць, пакуль лісце пусціла сок.Маўр.Знаходзіліся аматары паскакаць, .. пары кружыліся паволі ў .. вальсах альбо шалёна круціліся ў апошніх людных танцах.Лынькоў.
•••
Ты ў мяне паскачаш (ён у мяне паскача і г. д.) — ужываецца як пагроза пакараць, адпомсціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яре́есравн. ст.
1.нареч. больш заўзя́та; больш лю́та; больш разлютава́на, больш раз’ю́шана; больш шалёна; больш зло́сна; больш заця́та; см.я́ро;
2.прил. больш заўзя́ты; больш лю́ты; больш разлютава́ны, больш раз’ю́шаны; больш шалёны; больш зло́сны; больш заця́ты; см.я́рый 1—3.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
учу́ць, учую, учуеш, учуе; зак., што і здадан.сказам.
Разм.
1. Успрыняць слыхам які‑н. гук; пачуць. Прыслухаўся [Юрый] да цішыні ў хаце і ўчуў, як цікае ў сталовай гадзіннік.Мікуліч.Хлапец учуў незнаёмую гамонку ў двары.Быкаў.
2. Улавіць, зразумець тое, што гавораць. [Пракоп Асіна] развітальна памахаў рукохю і нешта праказаў. Вінцусь Шавель не ўчуў і перапытаў. Той выгукнуў на ўвесь голас: — Не забудзь пазваць на блінцы!Гартны.
3. Улавіць нюхам, чуццём. Лось па момант спыніўся, трывожна панюхаў паветра і, відаць, учуўшы небяспеку, неяк дзіўна падскочыў.. і шалёна рынуўся ў гушчар.Шчарбатаў.На пераездзе першы ўчуў нядобрае баец Пшанічны.Быкаў.Учуўшы добразычлівасць ў яго голасе, я наважыўся запярэчыць: — Дзядзька Зміцер! А можа не трэба тых вершаў здымаць? Я папраўлю.Лужанін.// Адчуць. Рука апухла і пасінела. Галіна зрабіла ўкол вышэй локця, — Леанід не ўчуў болю, — убінтавала.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́кцыя1, ‑і, ж.
Дзеянне, накіраванае на дасягненне пэўнай мэты. Міралюбівая акцыя Савецкага ўрада. Дыпламатычная акцыя. Акцыя помсты. Агрэсіўная акцыя. □ [Кох:] не раз рабіў.. [Вейсу] непрыемнасці, пачынаючы якую-небудзь акцыю, не дамовіўшыся, не параіўшыся з ім.Лынькоў.
[Ад лац. actio — дзеянне.]
а́кцыя2, ‑і, ж.
Цэнная папера, якая сведчыць пра ўнясенне пэўнага паю ў капіталістычнае прадпрыемства і дае права яе ўладальніку на ўдзел у справах і прыбытках гэтага прадпрыемства. Валодаць акцыямі. Скупіць акцыі. Трымаць акцыі. Рост каштоўнасці акцый. □ Большая частка банкірскага капіталу зусім фіктыўная і складаецца з даўгавых патрабаванняў (вэксаляў), дзяржаўных папер (якія прадстаўляюць ранейшы капітал) і акцый (пасведчанняў на атрыманне: будучага даходу).Маркс.Шалёна несліся ў гару акцыі фабрык і заводаў.Гартны.Трывогу, трывогу б’е бізнесмен, Усюды на біржах падаюць акцыі.Вітка.
•••
(Яго, яе, іх) акцыі павышаюцца — пра павышэнне чыйго‑н. значэння, уплыву.
Акцыі падаюць — пра зніжэнне чыйго‑н. значэння, уплыву.
[Фр. action.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
walić
wali|ć
незак.
1. лупіць, лупцаваць, калаціць;
2. біць, стукаць, грукаць;
~ć w drzwi — стукаць (грукаць) у дзверы;
serce ~ło jak oszalałe — сэрца шалёна калацілася;
3. (дрэвы) валіць, звальваць;
4. рухацца натоўпам; валіць;
5.разм. пуляць, страляць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)