cienić

незак. зацяняць; даваць (кідаць) цень; захінаць ад святла

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

надвячо́ркавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да надвячорка. На асеннія пожні, Завяршаючы дзень, Ападае апошні Надвячоркавы цень. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кампраметава́ць

(фр. compromettre)

знеслаўляць каго-н. чым-н., наводзіць цень на яго рэпутацыю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

scháttenhaft

a

1) падо́бны на цень [на пры́від, здань]

2) расплы́вісты, невыра́зны, няя́сны, цьмя́ны

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Асяні́ць ’нечакана ўзнікнуць (пра думку)’. Магчыма, з стараславянскай праз старарускую ці рускую. Стараславянскае слова ўтворана ад сѣнь ’цень’ (гл. сенцы) са значэннем ’пакрыць ценню’, ’прыкрыць, захаваць’ > ’сайсці звыш’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зацьме́нне, ‑я, н.

Астранамічная з’ява, калі адно нябеснае цела або яго цень закрываюць другое нябеснае цела. Зацьменне Сонца. Зацьменне Месяца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разлапушы́ць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., што.

Разм. Распусціць, разгарнуць. Цераз платы звісалі вяла фігі: Разлапушыўшы пухкія лісты, яны лавілі цень. Гаўрук.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сціняце́ць ’зрабіцца тонкім, кволым’ (красл., Сл. ПЗБ). Параўн. польск. дыял. ścienciwieć ’змарнець, знясілець’: ścienciwiał, az do cienia stał podobny (Варш. сл.). Відаць, да папярэдняга (гл.) пад уплывам сцень ’цень’, націна, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прашалясце́ць, ‑ляшчу, ‑лясціш, ‑ляссціць; зак.

Утварыць шалясценне. Лісце прашалясцела. □ Раптам прашалясцелі крыл[ы], цёмны цень мільгануў над вуліцай — паляцеў да крыніц бусел. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцень, ‑ю, м.

Разм. Цень, прывід. Сцені набягалі лёгкаю хадою. Прабягалі — быццам спуджаны табун... Дубоўка. Як сцені, сіняватыя кругі Навокала вачэй ляглі. Багдановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)