Verbum

БУТАДЫЕ́НАВЫЯ КАЎЧУКІ́,

дывінілавыя каўчукі, сінтэтычныя палімеры; прадукт полімерызацыі бутадыену. У залежнасці ад метаду полімерызацыі атрымліваюць бутадыёнавыя каўчукі з рознай колькасцю цыс -1,4; транс -1,4 і 1,2 бутадыенавых звёнаў (гл. Геаметрычная ізамерыя).

Адрозніваюць бутадыенавыя каўчукі стэрэарэгулярныя (полімерызацыя ў растворы) і нестэрэарэгулярныя (полімерызацыя ў прысутнасці шчолачных металаў), якія маюць адпаведна сярэднялікавую мал. масу (70—280)·10​³ і (85—200)·10​³, шчыльн. 900—920 кг/м³. У вытв-сці шын, гумава-тэхн. вырабаў, гумавага абутку і інш. выкарыстоўваюць стэрэарэгулярныя Б.к. (гума на іх аснове зноса- і марозаўстойлівая, з добрымі дынамічнымі ўласцівасцямі).

Я.І.Шчарбіна.

т. 3, с. 358

БУТЭ́НЫ,

бутылены, ненасычаныя вуглевадароды агульнай формулы C₄H₈. Існуюць 3 структурныя ізамеры: нармальны бутэн-1 (α-бутылен), CH₂=CH—CH₂—CH₃; нармальны бутэн-2 (β-бутылен, псеўдабутылен), CH—CH=CH—CH₃ (мае транс- і цыс-формы); ізабутэн (ізабутылен), (CH₃)₂C=CH₂.

Бясколерныя газы з рэзкім, непрыемным пахам t_кіп ад -6,90 °C да 3,72 °C. Добра раствараюцца ў многіх арган. растваральніках і вельмі дрэнна ў вадзе. Сумесі з паветрам (1,7—9% бутэны) выбухованебяспечныя. Маюць усе ўласцівасці алкенаў. У прам-сці вылучаюць з бутан-бутыленавай фракцыі газаў крэкінгу нафты. Выкарыстоўваюцца ў вытв-сці бутадыену, бутылкаўчуку, ізаактану, замазак і інш. Бутэны раздражняюць слізістыя абалонкі вачэй і дыхальных шляхоў, ГДК 150 мг/м³.

т. 3, с. 361