абапі́ць, ‑п’ю, ‑п’еш, ‑п’е; ‑п’ём, ‑п’яце; пр. абапіў, апіла, апіло; зак., каго.

Разм. Увесці каго‑н. у страту, выпіўшы за яго кошт. [Патапчык:] — Ды не трымай ты мяне на дварэ, вядзі ў хату. Я цябе не аб’ем і не абап’ю. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагрэ́ць, -грэ́ю, -грэ́еш, -грэ́е; -грэ́ты; зак.

1. што і чаго. Зрабіць цёплым ці гарачым.

Н. вады.

2. што. Узняць тэмпературу ў памяшканні.

Н. пакой.

3. перан., каго-што. Падмануўшы, прымусіць панесці страту (разм., іран.).

Н. на вялікую суму грошай.

|| незак. награва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.); наз. награва́нне, -я, н.

|| наз. нагрэ́ў, -грэ́ву, м. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

*Вадзіцелька, гом. вадзіцілка ’курыца, якая водзіць куранят’ (ДАБМ, 888). Утворана ад *вадзіцель ’той, хто водзіць’ або непасрэдна ад вадзіць. Страту мяккасці л у суфіксе можна вытлумачыць уплывам слоў, утвораных ад форм на ‑ло: вала̀чылнік < валачыла. Параўн., аднак, дыял. учыцілка, радзіцілка, прыяцелка, пісацелка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апа-

(гр. apo = з, ад)

першая састаўная частка складаных слоў, якая паказвае на адмаўленне, страту, адсутнасць чаго-н., паходжанне з чаго-н., выдаленне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трыбу́н, ‑а, м.

1. Гіст. Назва розных службовых асоб у Старажытным Рыме. Ваенны трыбун. Народны трыбун.

2. Грамадскі дзеяч — выдатны прамоўца і публіцыст. [Шэмет:] — Цяжкую страту панесла, партыя, няма ў жывых яе лепшага трыбуна [Кірава]. Лобан. // Выразнік чыіх‑н. ідэй, прынцыпаў, імкненняў. Трыбун сялянскіх мас.

[Лац. tribune.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аб..., прыстаўка (гл. а...¹).

Ужыв. замест «А...¹»:

а) перад галоснымі: абысці, абыграць, абумовіць, абярнуцца;

б) у некаторых выпадках перад зычнымі: абдумаць, абмяняць, абжаць;

2) нароўні з прыстаўкай «А...¹» перад зычнай: абгарадзіць, абкарыць, абкантаваць (агарадзіць, акарыць, акантаваць);

3) для ўтварэння дзеяслова са знач. прычыніць страту каму-н.: абважыць, абмераць, абхітрыць;

4) для ўтварэння дзеяслова са знач. не ўлічыць, абысці каго-, што-н. пры размеркаванні чаго-н.: абдзяліць, абмінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

notify [ˈnəʊtɪfaɪ] v. (of)

1. паведамля́ць, апавяшча́ць;

We notified the police of the loss. Мы паведамілі ў паліцыю пра страту.

2. аб’яўля́ць, апавяшча́ць, даво́дзіць да чыйго́-н. ве́дама

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

стра́та ​1, ‑ы, ДМ страце, ж.

1. Згуба чаго‑н., знікненне каго‑, чаго‑н. Страта працаздольнасці. Страта апетыту. Страта зроку. □ Сусед, які ўкраў у суседа каня, гэта для Маргунка крайняя ступень страты чалавечай годнасці. Куляшоў. // Урон у сувязі са смерцю каго‑н. блізкага, дарагога, вядомага. Смерць вучонага — вялікая страта. □ Памёр ляснічы наш!.. — То пойдзем, браце, Паплачам хоць па сваёй страце. Колас. Дачка расла бойкая, разумная. Яна як бы ўзнагароджвала іх за страту старэйшага сына, які загінуў на фронце. Хадкевіч. // звычайна мн. (стра́ты, страт). Тое, што страчана ў час ваенных дзеянняў (пра людзей, тэхніку і пад.). Хоць страты роты былі вялікія, але фашысты не прайшлі, падаспелі нашы танкі, і контратака нямецка-фашысцкіх войск захлябнулася, іх супраціўленне было зламана, фашыстаў выбілі з умацаванняў і пагналі на захад. Гурскі. Усё: і пакуты, і страты, І грозныя дні ў барацьбе Пазналі героі-салдаты За нас — За мяне і цябе. Кірэенка.

2. Тое, што страчана; прапажа. Раптам страта знайшлася — у аднаго пасажыра было два білеты: зліпліся згорнутыя паперкі, дык не заўважылі. Марціновіч. О, як ён [Вандроўнік] рад быў зноў, калі Сваю пабачыў страту! І Хлебу нізкі, да зямлі, Аддаў паклон, як брату. Танк. // Нястача чаго‑н. Так... хоць зямлі свае нямнога, Але ўсё ж лепей, як нічога. А збудзь яе — пачуеш страту. Колас.

3. звычайна мн. (стра́ты, страт). Безгаспадарчыя выдаткі. Многія гаспадаркі дрэнна выкарыстоўваюць тэхніку, дапускаюць марудлівасць на ўборцы і тым самым дапускаюць страты збожжа. Машэраў. Што значыць зжаць жыта за шэсць дзён замест месяца? Не будзе страт, павялічыцца ўраджай на два-тры цэнтнеры з гектара. Дуброўскі.

•••

Увесці ў страту гл. увесці.

Цярпець страту гл. цярпець.

стра́та ​2, ‑ы, ДМ страце, ж.

У буржуазнай сацыялогіі — грамадская групоўка людзей, аб’яднаных пэўнай агульнай сацыяльнай рысай (маёмаснай, прафесіянальнай, адукацыйнай і г. д.), якая проціпастаўляецца класу (у 2 знач.) як паняццю марксісцкай сацыялогіі.

[Лац. stratum — слой.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ущерби́ть сов., книжн.

1. (нанести кому-л. ущерб, урон) зрабі́ць шко́ду (уро́н, стра́ту);

2. перен. (стеснить, обидеть) прыці́снуць, прыгне́сці; пакры́ўдзіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ущербля́ть несов., книжн.

1. (наносить кому-л. ущерб, урон) рабі́ць шко́ду (уро́н, стра́ту);

2. перен. (стеснять, обижать) прыціска́ць, прыгнята́ць; кры́ўдзіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)