уто́ўпіць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак.
Разм. Змясціць, памясціць. Як утоўпіць столькі сена ў пуню!
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́пнасць, ‑і, ж.
Тое, што і руплівасць. Бацька заўважыў: усё, за што б сын ні ўзяўся, робіць без ахвоты, без цікавасці, без той рупнасці, якая так яму ў Міці падабалася. Навуменка. Можна з пэўнасцю сказаць, што ніколі дасюль у паэзіі не ўзнікала столькі рупнасці за лёс чалавека і чалавецтва, столькі хваляванняў аб сягонняшнім і заўтрашнім, столькі думак, якія прыходзяць ад ведання жыцця Радзімы і планеты. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мно́га, прысл.
1. У вялікай колькасці, дастатковай колькасці.
М. гадоў прайшло.
М. ведае.
2. у знач. вык. Больш, чым патрэбна.
Гэтага мне м.
3. (пры выш. ст. і з прыназ. «на»). Значна, у значнай ступені.
М. больш.
На многа раней.
◊
Ні многа ні мала (разм.) — якраз столькі, колькі трэба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
tyle
столькі, гэтулькі;
straciłem tyle czasu — я змарнаваў столькі часу;
o tyle o ile — пастолькі, паколькі;
mam tyle pieniędzy co i ty — у мяне столькі ж грошай, колькі і ў цябе;
ona tyle przeżyła! — яна столькі перажыла!;
dwa razy tyle piwa — удвая больш піва;
tyle co nic — амаль нічога;
jesteś nie tyle kłamcą co durniem — ты не столькі падманшчык, колькі дурань;
tyle samo — столькі ж
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
баб’ё, ‑я, н., зб.
Разм. пагард. Бабы, жанчыны. [Сёмка:] — Табе баб’ё столькі пагаварыць, што вушы загразнуць. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
убу́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.
Разм.
1. У вялікай колькасці ўліць, усыпаць, укласці і пад. у што‑н.; уваліць. Ураджай павінен быць сёлета добрым .. Восенню, перад сяўбой механізатары сюды [пад азімыя] столькі гною ўбухалі. Шымук.
2. Неашчадна патраціць. Столькі грошай убухалі за мэблю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бра́га, -і, ДМ бра́зе, ж.
1. Рошчына з соладу, мукі і бульбы, з якой гоняць спірт.
2. Адыходы пасля такой перагонкі ў выглядзе асадку.
3. Пітво дамашняга вырабу з хмелем і цукрам.
Не столькі той брагі, колькі звягі (прымаўка).
|| ласк. бра́жка, -і, ДМ -жцы (да 3 знач.).
|| прым. бра́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Трэ́шчы ‘прыгаршчы’: узяла мукі трэшчы (лід., Сл. ПЗБ). Няясна; мажліва, наватвор ад трэ́шчыць ‘пляскаць (у далоні)’, г. зн. столькі, колькі можна ўзяць у далоні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бло́ціць ’травіць пасевы, сенажаці’ (Янк. Мат.). Здаецца, запазычанне з польск. błocić ’пэцкаць’ (ад błoto ’балота, багна’). Параўн. кантэкст: «Ня столькі зье́лі тае канюшы́ны, ко́лькі збло́цілі».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́досць ’задавальненне (за абразу і г. д.)’ (Нас.). З польск. дыял., а таксама ў фразеалагізмах zadość ’столькі, колькі дрэва для задавальнення’. Параўн. укр. задо́сить ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)