засо́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад засаліць.

2. у знач. прым. З павышанай колькасцю мінеральных солей (пра глебу, ваду).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гальванатэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

Раздзел прыкладной электрахіміі, які займаецца пытаннямі асаджэння металу з раствору яго солей пад уздзеяннем электрычнага току.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шэразём, ‑у, м.

Светлая глеба пустынных ці пустынна-стэпавых раёнаў, бедная перагноем, з вялікай колькасцю солей, урадлівасць якой дасягаецца толькі шляхам арашэння.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пата́ш, ‑у, м.

Рэчыва ў выглядзе белага зярністага парашку са шчолачнымі ўласцівасцямі, якое атрымліваюць з попелу, а ў прамысловасці — пераважна з прыродных солей.

[Англ. potash.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расо́л -у, м.

1. Салёная вада з прыправамі для засолкі, вымочвання харчовых прадуктаў.

2. Вадкасць, насычаная сокамі засоленых у ёй прадуктаў.

Капуста з расолам.

3. Моцна насычаная солямі прыродная вада.

4. Водны раствор солей, які прымяняецца ў тэхніцы (спец.).

|| прым. расо́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

амо́ній, ‑ю, м.

1. Аднавалентная група атамаў азоту і вадароду, якая ўваходзіць у састаў многіх солей (сернакіслы амоній, хлорысты амоній і інш.).

2. Парашок, які ўжываецца замест дражджэй.

[Ад грэч. ammoniakhon — смалістая камедзь.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сале́тра, ‑ы, ж.

Назва азотнакіслых солей калію, натрыю, амонію, кальцыю і пад., якія выкарыстоўваюцца ў вытворчасці выбуховых рэчываў, для ўгнаенняў, пры засолцы мяса і пад. Аміячная салетра. Калійная салетра.

[Ад лац. sal nitri.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жо́рсткі, -ая, -ае.

1. Крайне суровы, бязлітасны, неміласэрны.

Ж. чалавек.

Жорсткая расправа.

2. Вельмі моцны па сіле праяўлення, які пераўзыходзіць звычайную меру, ступень.

Жорсткая барацьба.

Жорсткія баі.

3. перан. Строгі, такі, які не дапускае выключэнняў.

Ж. рэжым.

Жорсткія ўмовы.

4. Пра ваду, якая ўтрымлівае шмат кальцыевых і магніевых солей.

|| наз. жо́рсткасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кальцыно́з

(ад кальцый + -ноз)

адклады солей кальцыю ў скуры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Со́да ‘агульная назва натрыевых солей вугальнай кіслаты’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), со́днікі ‘млінцы на содзе’ (КЭС). З рус. со́да або польск. soda ‘тс’ з новалац. soda (гл. Фасмер, 3, 706; Праабражэнскі, 2, 349; Варш. сл., 6, 259) у заходнееўрапейскіх мовах: параўн. н.-ням. Sode, франц. saude, іт., ісп. soda ‘сода’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)