Узірацца некаторы час. Немец, аднак, не варушыўся, яшчэ трохі паўзіраўся ў байца і затым тузануўся з ламачча.Быкаў.Лабановіч паўзіраўся пільней — так: гэта Янка Тукала!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Teuton
[ˈtu:tən]1.
n.
1) тэўто́н -а, не́мец -ца m.
2) герма́нец -ца m.
2.
adj.
няме́цкі; тэўто́нскі; герма́нскі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
German
[ˈdʒɜ:rmən]1.
adj.
няме́цкі, герма́нскі
2.
n.
1) не́мец -ца m., не́мка f., жыха́р Няме́ччыны
2) няме́цкая мо́ва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
бурда́, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Разм.пагард. Дрэнна прыгатаванае, нясмачнае пітво або рэдкая (вадкая) ежа; баланда. Калі ўсе з Шуравага вагона атрымалі па порцыі бурды, немец зазірнуў у вагон, ці ўсе выйшлі.Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нямкі́ня, немкіня, ’немка, нямая жанчына’ (Сл. ПЗБ). Старажытнае вытворнае на *‑упі параўн. укр.німкеня, балг.немки‑ ня ’немка’; магло ўзнікнуць на мясцовай глебе ад немка ’немка, нямая жанчына’, нямко ’нямы чалавек’ (Сл. ПЗБ). Гл. немец, нямы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спалатне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Стаць бледным, падобным на палатно (ад спалоху і пад.). Немец спалатнеў і пачаў паднімаць рукі ўгору.Грахоўскі.Твар.. [Надзі] зусім спалатнеў, пальцы сутаргава скамечылі хустку, што была накінута на плечы.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разно́шаны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад разнасіць.
2.узнач.прым. Які стаў прасторным, вялікім ад працяглага нашэння. Цяпер малады немец загаварыў да немца ў разношанай пілотцы, тады сказаў нешта тым, што стаялі ззаду.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціпу́н, ‑а, м.
Хвароба птушак — храсткаваты нараст на канцы языка.
•••
Ціпун на языккаму — нядобрае нежаданне таму, хто сказаў што‑н. непрыемнае, непажаданае. [Мігуцкі:] Пакуль вы надумаецеся, дык немец сцапае вас, як курапатку. [Ганна Якаўлеўна:] Ціпун вам на язык!Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пруса́к ’ураджэнец або жыхар Прусіі; паўночна-ўсходні немец’, пру́сы ’група балтыйскіх плямён, якія насялялі паўднёвае ўзбярэжжа Балтыйскага мора’ (ТСБМ), Прусы, Прушчына ’краіна Прусія’ (Варл.). Рус.пруса́к ’жыхар Прусіі’, пруца́к ’немец’, дыял.пруц, укр.прус ’прусак’, ст.-рус.Прусы ’Прусія’, польск.prusak ’прусак’, Prusy ’Прусія’. Ва ўсходнеславянскіх мовах праз польск. са ст.-прус.prū́sis ’прус’, літ.prū́sas, лат.prũsis ’тс’, Prūšmale ’Прусія’ (Мюленбах-Эндзелін З, 400). Этымалогіі этноніма няма. Траўтман (Altpreuß., 411) тлумачыў назву з *Po‑rusi, г. зн. ’тыл, якія жывуць паблізу Русі, па Русі’, што з’яўляецца непрымальным. Брукнер (439) выводзіў слова ад praũsti ’мыць’, prusnà ’морда, пыса’, што таксама вельмі няпэўна (Фасмер, 3, 389; ЕСУМ, 4, 617).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Не́мка1 ’нямая жанчына’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк., Федар., Бяльк., ТС), укр.ні́мка, рус.не́мка, польск.niemka. Да *němъy гл. нямы́.
Не́мка2 ’немка’ (ТСБМ), укр.ні́мка, рус.не́мка, польск.Niemka, чэш.Němka, славац.Nemka. Паўночнаславянскае ўтварэнне ад *němъ (гл. нямы́), паралельнае да немец2.