Мару́ка ’дрэнны, благі’, ’бруднюха, мурза, неахайны’ (Нікан.). Да мара́ты < мара́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пу́цкала ’мурза, бруднюха’ (дзятл., Сл. ПЗБ). Ад пу́і©каць ’размазваць па твары’, гл. пу́ца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Размахму́дзіць, размахмуднічаць ’выклікаць да незразумелых учынкаў’ (Юрч. СНЛ). Утворана ад уласнага імя Махмуд, якое набыло адмоўнае экспрэсіўнае значэнне. Тое ж адбылося са словам му́рза 1 ’гразны чалавек’ (гл.), якое ад перс. mīrzā, параўн. мурза́ (гл.). Семантычны пераход ’татарын’ > ’дрэнны чалавек’ тлумачыцца сацыяльна-палітычнымі фактарамі (Кубанава, Тюркизмы вост.-слав., 199–200).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мурза́ч ’нягоднік’ (пін., Сл. Брэс.). У выніку кантамінацыі лексем му́рза 1, мурза́ты і мярзотнік, тураў. мерза́ву ’нягоднік’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Му́рзацца ’зацягвацца хмаркамі (аб небе)’ (Янк. 2), мурза́ціцца ’хмарыцца’ (ганц., Сл. ПЗБ). Да мурза 1, му́рзаць ’пэцкаць, чарніць, брудзіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Schmíerfink

m -en i -s, -en пагардл. му́рза, неаха́йны чалаве́к

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Schmútzfink

f -en i -s, -en разм. му́рза, неаха́йны (чалаве́к)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

мази́ла разг. мазі́ла, -лы м. и ж.; (замарашка) му́рза, -зы м. и ж.; (пачкун) пэ́цкаль, -ля м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Люх ’хам, некультурны чалавек’ (Растарг.), рус. вяц. перм. лю́ша ’мурза, неахайніца’. Відаць, генетычна звязана з літ. liaũsius ’гультай, нядбайны’, liaušỹs ’гультаявалі’ (Фасмер, 2, 547).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мырызянка ’жыжка ад паліваемага вадой гною, змешчанага ў старым рэшаце’ (Нік. Очерки). Няясна. Відаць, генетычна звязана з літ. bliurzė ’жыжка’. На кансанантызм, магчыма, уплывала лексема мурза (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)