Ганарысты, фанабэрысты чалавек. [Хірургу] не раз хацелася кінуць папрок гэтаму ганарліўцу, якога ён адваяваў у смерці, але кожны раз яго спрактыкаваны розум раіў маўчаць.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запіра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1.Незак.да заперціся (у 1, 2 знач.).
2.Разм. Зацята маўчаць, замоўчваць што‑н. Запірацца на допыце.
3.Зал.да запіраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассе́янасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць рассеянага.
2. Адсутнасць увагі, інтарэсу да чаго‑н. пэўнага. [Стары] нават маўчаць і слухаць умее з рассеянасцю, выказваючы знявагу да субяседніка.У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цур!выкл., разм. halt!, nicht wéiter!;
цур! маўча́ць! dass du áber schweigst!;
цур! мяне́ (угульні) nicht ánrühren!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Маўчу́н ’маўклівы, негаваркі чалавек’ (ТСБМ, Мат. Гом., беласт., Сл. ПЗБ), моўчу́н (ТС). Укр.мовчу́н ’тс’. Да маўча́ць (гл.). Аб суфіксе ‑unъ гл. Слаўскі, SP, 1, 134.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
маўча́льнік, ‑а, м.
Разм. Пра таго, хто любіць маўчаць, не любіць гаварыць. [Лучыніна:] Нашто мой бацька маўчальнік, але і ён загаварыў, што Бондар і клапатлівы гаспадар, і добры чалавек...Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашкра́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм.
1.што. Нанесці драпіны, пісягі на што‑н. [Васіліна:] — Шкада, [туфлікі] пашкрабаеш у лесе.Савіцкі.
2. Шкрабаць некаторы час. [Ладынін] ціха пашкрабаў у шыбу; пачакаў — маўчаць.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разгаўля́цца ’есці першы раз скаромнае пасля посту’ (в.-дзв., паст., Сл. ПЗБ). Вытворнае ад гове́ць ’пасціць’ (ТС), параўн. рус.гове́ть ’пасціцца’, укр.гові́ти ’пасціцца’, чэш.hověti ’задавольваць’, ’спрыяць, праяўляць дабразычлівасць’, серб.-харв.го̀вети ’абкружаць увагай’, ’дагаджаць’, балг.гове́я ’пасціцца’, ’пачціва маўчаць’, гове́ам ’пачціва маўчаць перад свёкрам і свякроўю’. Да прасл.*gověti, этымалагічна тоеснага лац.faveo, favere ’спрыяць, быць міласцівым’, ’захоўваць маўчанне’ (сакральны тэрмін). Лацінскае і славянскія словы лічацца працягам і.-е.*ghou̯‑e‑ (падрабязней гл. ЭССЯ 7, 72–73).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
умо́ўчаць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
1.(пераважназадмоўем «не»). Сцярпець, не адказаць каму‑н. — Не еў, не еў! — як перадражняючы каго, усё крычыць [кот], ды з такою злосцю, што Юстап будзе маўчаць, маўчаць, ды і не ўмоўчыць — на жонку абавязкова пасварыцца: — Дала б ты гэтай здыхаце малака.Калюга.
2. Не сказаць, не ўпамянуць аб чым‑н. знарок. [Маці:] — Я таксама не хачу, каб няпраўду ты гаварыў. Але ж умоўчаць сёе-тое мог.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
не́слух, ‑а, м.
Разм. Непаслухмяны, свавольны чалавек (часцей аб дзецях). — Вярніся, неслух! — пачуў.. [Валодзька] дзедаў загад, але і не падумаў спыніцца.Мележ.— Маўчаць! — крыкнуў настаўнік і загадаў неслухам выйсці за дзверы.Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)