Груз, які пераносіцца на сабе. За плячыма ў чалавека была цяжкая ноша, а ў руках кіёк.Сергіевіч.А ноша ў нас не малая: у руках кош з булкамі, на галаве бляха з пірожнымі.Гурскі.//перан. Усё тое, што абавязан хто‑н. выканаць, здзейсніць. Узяць ношу не па плячу. □ Нялёгкая ноша лягла па плечы дваццаціпяцітысячніка Лісіенкі.«ЛіМ».//перан. Аб чым‑н., што прычыняе клопат, турботы. О неспакойная ноша Думак заўжды маладых, Скарбу ўпарты пошук, Першай удачы сляды!Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дрын ’кій’ (Сцяшк.), ’кіёк, дручок’ (Сцяц.), ’палка’ (Сл. паўн.-зах.). У слоўніку Трубачова (Эт. сл., 5, 145) бел. слова адсутнічае. Параўн. рус.дыял.дрын, укр.дыял.дрін ’тс’. Паводле Трубачова, там жа (у Фасмера, Бернекера гэтых слоў няма), магчыма, да і.-е.*drūno‑ (ад і.-е.*dru‑ ’дрэва’); параўн. ст.-інд.druṇa‑ ’лук (зброя)’, перс.durūna ’дуга, вясёлка; лук’; першапачатковае значэнне ’драўляны’ (гл. яшчэ Трубачоў, ВЯ, 1975, № 1, 135). Няпэўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Duro flagello mens docetur rectius
Модным бізуном хутчэй навучыш розуму.
Крепкой плетью быстрее научишь уму-разуму.
бел. Біты сабака здалёк бачыць кіёк. Не пабаяўся ківа ‒ пабаішся кія.
рус. Палка нема, а даст ума. За дело побить ‒ уму-разуму учить. Лоза хоть и мука, да впредь наука. Учить дураков ‒ не жалеть кулаков. Бьют не ради мученья, а ради ученья. Кнут не мучит, а добру учит. Кого слова не берут, с того шкуру сдерут.
фр. Qui aime bien châtie bien (Кого очень люблю, [того] и наказываю).
англ. Spare the rod and spoil the child (Пожалей палку ‒ испортишь дитя).
нем. Wer nicht geschunden wird, der nicht erzogen (Кого не мучают, того не воспитывают).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Прыпуска́ч ’кіёк, адзін канец якога ўсаджаны ў дзірку навоя і не дае навою круціцца’ (в.-дзв., Шатал.), прыпускні́к ’доўгая палка, якой нацягваюць ніткі асновы’ (віл., Жд. 1), прыпу́снік, пріпу́снік, прыпу́сьнік, прыпуска́льнік, прыпушча́льнік ’кій (клін), які ўтрымлівае кола (пярэдняга) задняга навоя’ (Нік. Очерки, Касп., Сл. ПЗБ; ушац., леп., малін., гарад., ЛА, 4). Параўн. рус.наўг.припуска́ть ’намотваць палатно на пярэдні вал (пры тканні)’, укр.припуща́льник ’шасцярня ў коле пярэдняга навоя ў кроснах’. Вытворныя з рознымі суфіксамі ад прыпуска́ць < пуска́ць.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
кій, кіёк, палка / з загнутым уверсе канцом: кульба, кульбака, крывуля, посах; кавенька, сукаванка (разм.); стэк (спарт.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Пе́кар1 ’хлебапёк’ (ТСБМ). Запазычанне з польск.piekarz ’тс’, якое ўтворана пад уплывам нова-в.-ням.Bäcker ’тс’ (Брукнер, 406), як і чэш.pekár, у якім суфікс — нямецкі (Махэк₂, 440): польск.piekarz (1450) Банькоўскі (2, 549) выводзіць з *pekti (гл. пячы) у якасці словаўтваральнай інавацыі, бо суфікс ‑arъ звычайна ўтварае назвы выканаўцаў ад назоўнікаў. Кантамінацыю з слав.pek‑ дапускае Скок (2, 628); гл. таксама Русэк, Dzieje. 63–64.
Пе́кар2 ’дзіцячая гульня’ (ТС), пе́кар ’кіёк у гэтай гульні, які ўтыкаецца ў зямлю’ (Скарбы), пэ́кар ’стораж цуркі, якая ўтыкаецца ў кучу пяску пры гульні ў пікара’ (пін., Нар. лекс.). Гл. пі́кар ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шасцёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Рмн. ‑рак; ж.
1. Лічба 6. Напісаць шасцёрку.//Разм. Назва некаторых прадметаў (аўтобуса, трамвая і пад. маршруту № 6), якія нумаруюцца лічбай 6. Тут спыняецца аўтобус-шасцёрка.
2. Ігральная карта, дошчачка даміно з шасцю ачкамі. — Не проста дурань, а дурань з пагонамі, — засмяяўся Глеб. — Во, кладу табе [Ксеня] на плечы дзве шасцёркі.Васілёнак.
3. Запрэжка ў шэсць коней. Багаты пан на шасцёрцы катаецца, а бедны мерае сваёй парай зямлю і аб кіёк абапіраецца.Бядуля.
4. Колькасць каго‑, чаго‑н. у шэсць адзінак; шэсць аднародных прадметаў. Шасцёрка самалётаў. □ Гэта шасцёрка [вайскоўцаў], звязаная ўзаемадапамогай, заўсёды трымалася разам.Машара.
5. Шасцівёславая лодка, шлюпка. Плыць на шасцёрцы.
6. Частка, дэталь у малатарні; шасцярня. Запрэжаная ў дышаль парка коней кружыла кола, зазубні якога чапляліся за адмысловую драўляную шасцёрку, у сярэдзіну якой быў уроблен даўжэзны круглы прэнт, пры дапамозе якога круціўся сам барабан малатарні.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
twirl
[twɜ:rl]1.
v.i.
ху́тка круці́цца
to twirl in a dance — круці́цца ў та́нцы
2.
v.t.
1) круці́ць, пакру́чваць
to twirl a cane — круці́ць кіёк, пакру́чваць кійко́м
2) завіва́ць; закру́чваць (валасы́)
3.
n.
1) круце́ньне n. (і ў та́нцы)
2) ку́дзер -а m., завіту́шка f.
3) выкрута́сы pl. only
He signed his name with many twirls — Ён падпіса́ў сваё про́зьвішча ве́льмі выкрута́сіста
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Stock
I
m -s, Stöcke
1) кій, кіёк
2) пень; ко́рань; сцябло́
3) куст
4) вайск. шо́мпал
5) разм. ду́рань
über ~ und Stein — стрымгало́ў, кулём
II
m -es, Stöcke ву́лей
III
m, n -es, - i Stóckwerke паве́рх
im érsten ~ — на пе́ршым паве́рсе (адпавядае беларускаму на другі́м паве́рсе)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)