бісмалі́т

(ад гр. bysma = корак + -літ)

інтрузія 2 канічнай або цыліндрычнай формы, што дасягае паверхні Зямлі ці заканчваецца ў тоўшчы асадачных парод, паднімаючы іх у выглядзе купала.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экстру́зія

(лац. extrusio)

1) выхад вязкай лавы з кратэра вулкана на паверхню Зямлі ў форме купала або слупападобнага ўзняцця;

2) апрацоўка матэрыялаў ціскам, што ствараецца спецыяльнымі прэсамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

купалападо́бны, ‑ая, ‑ае.

Які мае форму купала. Купалападобныя горы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

conch

[kɑ:ŋk]

n., pl. conchs or conches

1) Zool. сьлізьня́к -а́ m.; малю́ск -а m.

2) ра́кавіна f.

3) Arch.

а) скляпе́ньне ку́пала

б) абсы́да f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

не́ба, -а, мн. нябёсы, нябёс і нябёсаў, н.

Уся бачная над Зямлёй прастора ў форме купала.

На небе.

◊

Быць на сёмым небе — перажываць, адчуваць вялікую радасць.

Пад адкрытым небам — не ў памяшканні.

Трапіць пальцам у неба (разм., жарт.) — сказаць што-н. неўпапад, недарэчы.

Узнесці да неба — непамерна расхваліць каго-, што-н.

Як гром з яснага неба — раптоўна, зусім нечакана.

Як з неба зваліўся (разм.) —

1) нечакана з’явіўся; раптоўна здарыўся;

2) не разумее таго, што адбываецца навокал.

Як неба і зямля — нічога падобнага, поўная процілегласць.

|| прым. нябе́сны, -ая, -ае.

Н. купал.

Нябесная вышыня.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Lota licet cornix, tamen enitet albidior vix

Хоць варона пер’е і купала, бялейшая ад гэтага не стала.

Хотя ворона перья и купала, белее от этого не стала.

бел. Як бы сава ш старалася лятаць, а за сокала не будзе. Колькі варону ні мый, белай не будзе.

рус. Природа и царю воевода. Что природа дала, того мылом не отмоешь. Как волка ни корми, он всё в лес смотрит. Как дерево ни гни, оно всё вверх растёт. Кто волком родился, тому лисой не бывать. Сколько ни мой гагару, она белей не будет. Гони природу в дверь, она влетит в окно. Поросёнка хоть мой, хоть не мой, а он в грязь лезет.

фр. Nature ne peut mentir (Природа не может лгать).

англ. To wach a blackamore white (Отмыть ворона добела).

нем. Staub bleibt Staub und wenn er bis zum Himmel fliegt (Пыль и до небёс вознесётся, а всё пылью останется).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Сухазе́лле ’нейкая расліна (?)’ (Я. Купала), ’цмін пясчаны, Helichrysum arenatum (L.) D. С.’ (гродз., Кіс.; Расл. св.). Магчыма, са спалучэння ⁺cyxo‑ (< *ѕuxъ, гл. сухі) і зелле (гл.), параўн. пустазелле (< + пусто‑зелье); значэнне ’сухі’ адпавядае знешнім фізічным якасцям расліны, параўн. іншыя назвы сухадо́лька, сухалёткі ’тс’ (Расл. св.), польск. suche ziele ’сушаніца’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скукава́ць, скукую, скукуеш, скукуе; зак.

Разм. Пракукаваць. Скукуе зязюля Адвечнае ку-ку. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БУСЛА́ЕЎ (сапр. Бутэнка) Аляксандр Мікалаевіч

(11.4.1894, г. Міргарад, Украіна — 12.8.1976),

артыст цырка, дрэсіроўшчык ільвоў. Нар. арт. Расіі (1963). У 1929 стварыў паветраны атракцыён «Палёт на санках з-пад купала цырка» (разам з І.М.Бугрымавай). У 1940—63 працаваў з драпежнікамі. Аўтар успамінаў «Запіскі дрэсіроўшчыка ільвоў» (1965).

т. 3, с. 357

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адшчабята́ць, ‑бячу, ‑бечаш, ‑беча; зак.

Перастаць шчабятаць. Свой спеў салавейка ў галлі адшчабеча. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)