філе́¹, нескл., н.

1. Мяса вышэйшага гатунку з сярэдняй часткі хрыбта тушы.

2. Кусок мяса або рыбы, ачышчаны ад касцей, а таксама ежа з такога мяса.

Ф. скумбрыі.

|| прым. філе́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Крыш ’крызіс хваробы, знішчэнне касцей, смерць (Нас.). Да крышыць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

надко́сніца, ‑ы, ж.

Злучальная тканка, якая пакрывае знадворную паверхню касцей у чалавека і пазваночных жывёл.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

звіх, ‑у, м.

Разм. Зрушэнне касцей у суставе ў выніку падзення, удару і пад.; вывіх. Звіх нагі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стэгацэфа́л, ‑а, м.

Выкапнёвая драпежная земнаводная жывёліна з пяціпальцымі канечнасцямі, чэрап якой меў суцэльнае пакрыццё з касцей.

[Ад грэч. stego — пакрыццё і kephalē — галава.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Würfelbecher

m -s, - шкля́нка для касце́й (у гульні)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

антрапагра́фія, ‑і, ж.

1. Графічны наказ формы цела і касцей чалавека.

2. Апісанне асобных чалавечых рас і народнасцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́рыес і карыёз, ‑у, м.

Запаленчы працэс у цвёрдай тканцы касцей, зубоў, які суправаджаецца гніеннем; кастаеда. Карыес зубоў.

[Лац. caries — гніенне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

косць, ‑і; Р мн. касцей; ж.

1. Асобная састаўная частка шкілета хрыбетных жывёл і чалавека. Галёначная косць. Лакцявая косць. Грудная косць.

2. толькі мн. (ко́сці, касцей). Астанкі, прах, цела нябожчыка. Па выгане, як на пагосце, жанчыны ў той вечар рыдалі: — А хто ж прывязе нашы косці, зямелька, з нязнанае далі... Вялюгін.

3. зб. Іклы, біўні некаторых жывёл, якія скарыстоўваюцца для дробных вырабаў. Слановая косць. Разьба па косці.

4. толькі мн. (ко́сці, касцей). Кубікі або пласцінкі з рознага матэрыялу для гульні (з выразанымі на іх ачкамі, лічбамі і пад.). Гульня ў косці.

5. якая. Уст. Пра сацыяльнае паходжанне, пра класавую прыналежнасць. Дваранская косць.

•••

Адны косці — пра вельмі худога чалавека.

Белая косць (уст.) — пра людзей знатнага, дваранскага паходжання.

Да касцей — вельмі моцна, зусім, наскрозь (прамокнуць, прамерзнуць і пад.).

Да мозгу касцей гл. мозг.

Даць у косці гл. даць.

Злажыць косці гл. злажыць.

(І) касцей не сабраць гл. сабраць.

Косці парыць гл. парыць.

Косць ад косці — пра каго‑, што‑н., цесна звязанае з чым‑н.; пра ідэйную блізкасць.

Куды груган касцей не занясе гл. груган.

Легчы касцьмі гл. легчы.

На касцях — цаной вялікіх ахвяр (дасягнуць чаго‑н., зрабіць што‑н.).

Пералічыць косці гл. пералічыць.

Перажываць косці гл. перамываць.

Скура ды косці гл. скура.

Уесціся ў косці гл. уесціся.

Чорная косць (уст.) — пра людзей простага, недваранскага паходжання.

Шырокая косць; шырокі ў косці — пра шыракаплечага, каранастага чалавека.

Язык без касцей гл. язык.

Як без касцей — пра чалавека са спрытным, гібкім целам.

Як косць у горле — пра таго (тое), што вельмі перашкаджае, дакучае каму‑н., даймае каго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АСТЭАМАЛЯ́ЦЫЯ

(ад астэа... + грэч. malakia мяккасць),

размякчэнне і дэфармацыя касцей з прычыны парушэння мінер. абмену пераважна ў касцявой тканцы. Найчасцей бывае ў жанчын, асабліва ў 2-й пал. цяжарнасці. Пры парушэннях фосфарна-кальцыевага абмену найперш пашкоджвае косці таза і ніжніх канечнасцяў. Прыкмета астэамаляцыі: вельмі празрысты малюнак касцей. Лячэнне: паўнацэннае харчаванне, багатае на вітаміны A, D, C, солі кальцыю, фосфару і бялок; лячэнне асн. захворвання. Астэамаляцыя ў жывёл клінічна праяўляецца зніжэннем апетыту, кульгавасцю, псаваннем зубоў, скрыўленнем або прагінаннем пазваночніка, пераломамі касцей.

т. 2, с. 60

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)