косць, ‑і; Р мн. касцей; ж.
1. Асобная састаўная частка шкілета хрыбетных жывёл і чалавека. Галёначная косць. Лакцявая косць. Грудная косць.
2. толькі мн. (ко́сці, касцей). Астанкі, прах, цела нябожчыка. Па выгане, як на пагосце, жанчыны ў той вечар рыдалі: — А хто ж прывязе нашы косці, зямелька, з нязнанае далі... Вялюгін.
3. зб. Іклы, біўні некаторых жывёл, якія скарыстоўваюцца для дробных вырабаў. Слановая косць. Разьба па косці.
4. толькі мн. (ко́сці, касцей). Кубікі або пласцінкі з рознага матэрыялу для гульні (з выразанымі на іх ачкамі, лічбамі і пад.). Гульня ў косці.
5. якая. Уст. Пра сацыяльнае паходжанне, пра класавую прыналежнасць. Дваранская косць.
•••
Адны косці — пра вельмі худога чалавека.
Белая косць (уст.) — пра людзей знатнага, дваранскага паходжання.
Да касцей — вельмі моцна, зусім, наскрозь (прамокнуць, прамерзнуць і пад.).
Да мозгу касцей гл. мозг.
Даць у косці гл. даць.
Злажыць косці гл. злажыць.
(І) касцей не сабраць гл. сабраць.
Косці парыць гл. парыць.
Косць ад косці — пра каго‑, што‑н., цесна звязанае з чым‑н.; пра ідэйную блізкасць.
Куды груган касцей не занясе гл. груган.
Легчы касцьмі гл. легчы.
На касцях — цаной вялікіх ахвяр (дасягнуць чаго‑н., зрабіць што‑н.).
Пералічыць косці гл. пералічыць.
Перажываць косці гл. перамываць.
Скура ды косці гл. скура.
Уесціся ў косці гл. уесціся.
Чорная косць (уст.) — пра людзей простага, недваранскага паходжання.
Шырокая косць; шырокі ў косці — пра шыракаплечага, каранастага чалавека.
Язык без касцей гл. язык.
Як без касцей — пра чалавека са спрытным, гібкім целам.
Як косць у горле — пра таго (тое), што вельмі перашкаджае, дакучае каму‑н., даймае каго‑н.