фі́ніш

(англ. finish)

1) заключная частка спартыўных спаборніцтваў на хуткасць;

2) канечны пункт спартыўнага бегу на хуткасць;

3) некаторая адлегласць на дыстанцыі перад канечным пунктам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фініты́зм

(ад лац. fmitus = канечны)

філасофская канцэпцыя, якая адмаўляе аб’ектыўна-рэальны змест катэгорыі бесканечнага, зыходзячы з таго, што чалавек заўсёды мае справу толькі з канечнымі рэчамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фіна́л

(іт. finale, ад лац. finalis = канечны, канцавы)

1) завяршэнне, канец чаго-н.;

2) заключная частка музычнага або тэатральнага спектакля (сімфоніі, оперы і інш.);

3) заключная частка спартыўных спаборніцтваў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ДЗЕСЯТКО́ВЫ ДРОБ,

дроб, назоўнік якога ёсць цэлая ступень ліку 10. Звычайна запісваюць без назоўніка, аддзяляючы ў лічніку справа коскай (часам кропкай) столькі лічбаў, колькі нулёў у назоўніку, напр., ​785/10 = 78,5; ​4/100 = 0,04. У Еўропе Дз.д. увёў нідэрл. вучоны С.Стэвін (1584), у Расіі — Л.П.Магніцкі (1703).

Пры такім запісе Дз.д. лічбы злева ад коскі азначаюць цэлую частку дробу. Звычайны дроб, назоўнік якога мае здабытак ступеней лікаў 2 і 5, можна пераўтварыць у канечны Дз.д. (напр., ​1/5 = 0,2), а калі ёсць і інш множнікі — у бясконцы перыядычны (​8/15 = 0,53333...). Ірацыянальныя лікі запісваюцца бясконцымі неперыядычнымі Дз.д. (π = =3,1415926...).

т. 6, с. 107

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

фіна́л

(іт. finale, ад лац. finalis = канечны, канцавы)

1) заключная частка, завяршэнне чаго-н. (напр. ф. п’есы, ф. оперы);

2) заключная частка спартыўных спаборніцтваў, у якой выяўляюцца пераможцы (напр. каманда выйшла ў ф.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ве́ктар

(лац. vector = які нясе)

1) мат. прамалінейны адрэзак, які мае пачатковы і канечны пункты і характарызуецца лікавым значэннем і напрамкам;

2) перан. асноўны напрамак развіцця якога-н. працэсу, з’явы, дзейнасці (напр. в. развіцця эканомікі).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

end

[end]

1.

n.

1) кане́ц -ца́ m.

2) мэ́та f.

He had gained his end — Ён дасягну́ў свае́ мэ́ты

3) вы́нік, рэзульта́т -у m.

4) кане́ц -ца́ m., сьмерць f.

5) аста́так -ку m., фрагмэ́нт -у m., уры́вак -ўку m.

6) ме́жы pl.; край -ю m.

There was no end to her patience — Ня было́ ме́жаў е́йнай цярплі́васьці

2.

v.t.

канча́ць, зака́нчваць

3.

v.i.

канча́цца; паміра́ць

4.

adj.

канцавы́, кане́чны

the end result — кане́чны вы́нік

•

- at loose ends

- in the end

- make both ends meet

- put an end to

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

фі́ніш

(англ. finish)

1) заключная частка спартыўных спаборніцтваў на хуткасць (напр. ф. забегу на 1000 м);

2) канечны пункт спартыўнага бегу на хуткасць (напр. дасягнуць фінішу);

3) некаторая адлегласць на дыстанцыі перад канечным пунктам (напр. сабраць усе сілы на фінішы)

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ВО́БЛАСЦЬ у матэматыцы, абсяг, звязнае адкрытае мноства ў эўклідавай прасторы — мноства, што разам з кожным сваім пунктам змяшчае ў сабе і пэўнае яго наваколле, кожныя два пункты ў якім можна злучыць неперарыўнай лініяй; адно з асноўных паняццяў тапалогіі.

Прыклад вобласці на плоскасці — унутранасць круга (сукупнасць усіх яго пунктаў, апрача акружнасці, якая абмяжоўвае гэты круг). Сукупнасць унутр. пунктаў двух датычных кругоў — адкрытае мноства, але не з’яўляецца вобласцю (два ўнутр. пункты гэтых кругоў нельга злучыць неперарыўнай лініяй, усе пункты якой належаць гэтаму адкрытаму мноству: унутранасці кругоў не маюць агульных пунктаў). Вобласць на прамой — адкрыты інтэрвал (канечны ці бясконцы). Вобласць, дапоўненая ўсімі яе гранічнымі пунктамі, — замкнутая вобласць. Іншы раз вобласцю наз. любое адкрытае мноства ў прасторы. Паняцце вобласці можа быць без змены вызначана ва ўсялякай тапалагічнай прасторы.

т. 4, с. 245

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БЕСКАНЕ́ЧНАЕ І КАНЕ́ЧНАЕ,

філасофскія катэгорыі, якія выражаюць непарыўна звязаныя паміж сабой процілеглыя бакі аб’ектыўнага свету. Бесканечнае характарызуе неабмежаваную разнастайнасць прасторавых структур матэрыі, яе ўласцівасцяў і ўзаемасувязяў, колькасную невычарпальнасць у глыбіню, існаванне бясконцага мноства якасна адрозных узроўняў яе структурнай арганізацыі. У гісторыі навукі напачатку ўвага канцэнтравалася на колькасных аспектах бесканечнага, якія вывучаліся матэматыкай (гл. Бесканечна вялікая, Бесканечна малая, Бесканечнасць у матэматыцы). Ідэі бесканечнасці сустракаліся ўжо ў выказваннях стараж. індыйцаў. Большасць стараж.-грэч. філосафаў лічыла, што свет канечны і абмежаваны цвёрдым нябесным купалам. Такога ж пункту погляду прытрымліваецца хрысціянства. Толькі Нікалай Кузанскі і Дж.Бруна ў 15—16 ст. зноў загаварылі пра бесканечнасць свету. Канечнае з’яўляецца адмаўленнем бесканечнага і ўяўляе сабой усякі абмежаваны ў прасторы і часе аб’ект. Усякая канкрэтная якасць у свеце канечная, існуе ў пэўных межах меры. Канечнае азначае таксама абмежаванасць і часовасць зямнога быцця наогул, у гэтым значэнні яно дапускае прынцыповую магчымасць далейшага, незямнога быцця.

Літ.:

Кармин А.С. Познание бесконечного. М., 1981;

Бурова И.Н. Развитие проблемы бесконечности в истории науки. М., 1987;

Жуков Н.И. Философские основания математики 2 изд. Мн., 1990.

С.Ф.Дубянецкі.

т. 3, с. 127

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)